بهبود فروشگاه

تاثیر آفتابدهی خاک(soil solarization) بر جمعیت پروپاگولهای فوزاریومهای عامل پژمردگی و پوسیدگی ریشه میخک

حسین بیات  و سید محمد بنی جمالی

ایستگاه ملی تحقیقات گل و گیاهان زینتی محلات

گونه های مختلف فوزاریوم سبب پژمردگی و پوسیدگی شدید میخک (Dianthus caryophillus) در گستره جهانی می شود. عامل بیماری در پروفیل خاک در منطقه گسترش ریشه میخک حضور دارد. گونه های
Fusarium oxysporum ، F. equii از گونه های جدا سازی شده در منطقه محلات می باشند.. در این تحقیق اثر آفتابد هی خاک  در مقایسه با روش شیمیائی برای کنترل پژمردگی و پوسیدگی ریشه فوزاریومی میخک مورد مطالعه قرار گرفت. تیمارهای آزمایشی شامل :1- پوشش خاک مرطوب با نایلون شفاف به مدت 4 هفته 2- پوشش خاک مرطوب با نایلون شفاف به مدت 6 هفته    3- پوشش خاک مرطوب با نایلون شفاف به مدت 6 هفته + قارچ کش واپام به میزان (g/m²75/3)، 4- پوشش خاک مرطوب با نایلون شفاف به مدت 6 هفته + کود دامی نپوسیده به میزان ^Ton/_ha40، 5- قارچ کش واپام به میزان (g/m²5/7)، 6- خاک مرطوب + کود دامی نپوسیده به میزان ^Ton/_ha40، 7- خاک مرطوب، 8- شاهد. تِیمار ها  در سه تکرار در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی به اجرا درآمد.شمارش پروپاگولهای گونه های فوزاریوم قبل از کاشت قلمه های میخک صورت گرفت. بررسی های آماری نشان داد که تیمارهای 1 تا 5 از نظر آماری در سطح 5% با همدیگر اختلاف معنی داری ندارند. بیشترین جمعیت پروپاگول گونه های فوق در تیمار شاهد مشاهده گردید و به ترتیب در تیمارهای 7 و 6 جمعیت قارچ از شاهد کمتر بود و با آن اختلاف معنی داری را در سطح 5% نشان داد. با توجه به نتایج بررسی استفاده از پوشش شفاف نایلونی به تنهائی و یا همراه با کود دامی یا سم واپام با نصف روز معمول در شرایط محلات برای کنترل عوامل فوزاریومی پژمردگی و پوسیدگی ریشه میخک قابل توصیه می باشد.

مقدمه:

بیماری پژمردگی فوزاریومی میخک Fusarium oxysporum schlechtend.: Fr. f. sp.. dianthi (prill. And Delacr.) w. c. Snyder & H.N. Hans، یکی از عوامل محدود کننده تولید گل در کشورهایی مثل کلمبیا (  9)، اسرائیل (5 )، پرتقال ( 18  )، اسپانیا ( 15  )، آمریکا (   16   )،ایتا لیا(13) و ایران ( 1 ) می باشد. همچنین گونه های  دیگری از همین قارچ شامل F.equii (  3 ) نیز به عنوان عامل پوشیدگی ریشه و ساقه میخک گزارش شده اند.عامل بیماری در پروفیل خاک در منطقه گسترش ریشه میخک حضور دارد (7).

ضدعفونی خاک یکی از روشهای مهم در کنترل عوامل بیماریزای خاکزاد که گونه های مختلفی از فوزاریوم را هم شامل می شود، می باشد این روشها شامل ضدعفونی خاک با بخار آب، استفاده از متام سدیم و  دازومت، دیکلروپروپان  ،  کلروپیکرین و آفتابدهی خاک می باشد (  17 ) . استفاده از روش آفتابدهی خاک  به عنوان یک روش ضدعفونی برای اولین بار توسط مروجان اسرائیلی در سال 1976 پیشنهاد شد. ضدعفونی خاک با استفاده از نور آفتاب و ورقه شفاف پلی اتیلنی نیاز به ضد عفونی شیمیایی خاک را محدود کرده و یا کاهش می دهد و هیچگونه باقی مانده سمی به جای نمی گذارد. ( 14  ). . این روش در ایران نیز بر روی گونه های مختلف عوامل بیماری زای خاکزاد مورد بررسی قرار گرفته است.(2).

در بررسی تأثیر آفتابدهی خاک  بر جمعیت قارچ F.o. dianthi در یونان مشخص شد که این روش باعث کاهش جمعیت قارچ از 10⁴*7 کنیدی در گرم خاک به C.F.U/g 10⁴*5/1 خاک گردید. در حالی که در تیمار استرلیزاسیون خاک جمعیت قارچ به حدود C.F.U/g 105*5/7 خاک افزایش یافت ( 11  ). همچنین در مقایسه روش آفتابدهی خاک  و استفاده از قارچ کش دازومت، هر دو در کنترل بیماری پژمردگی فوزاریومی میخک اثرات یکسانی داشتند. و باعث کاهش درصد گیاهان بیمار و پروپاگولهای قارچ F.o. dianthi در خاک شدند. این کاهش جمعیت تا 15 ماه بعد از کاشت ادامه داشت. (  10 ). Elena & Tjamus در سال 1997 گزارش کردند که استفاده از روش آفتابدهی خاک  برای کنترل بیماری پژمردگی میخک در گلخانه درصد گیاهان پژمرده شده و مرده تا حد 7/1% کاهش داد در حالیکه در تیمار شاهد 75% مرگ گیاهان دیده می شد(12).

در این تحقیق، امکان استفاده از روش آفتابدهی خاک  برای کاهش جمعیت دو گونه فوزاریوم عامل پوسیدگی ریشه و پژمردگی گیاه میخک  در شرایط شهرستان محلات مورد بررسی قرار گرفت.

مواد و روشها:

جداسازی گونه های فوزاریوم عامل بیماری پژمردگی و پوسیدگی ریشه در میخک:

در بازدید از گلخانه های میخک در محلات ، بوته های میخک آلوده با علایم سبز خشکی ، زرد شدگی و پژمردگی یک طرفه بوته و یا زردی و پژمردگی کامل بوته ، جمع آوری و به آزمایشگاه منتقل شد. از محلهای طوقه و قمستهای بالای آن و منطقه انشعاب ریشه های اصلی برشهایی تهیه شد و پس از ضدعفونی سطحی با استفاده از هیپوکلریت سدیم 5%  به مدت 1 دقیقه و شستشو با آب مقطر استریل قطعات به روی محیط PDA منتقل شدند. خالص سازی به روش تک اسپور کردن روی محیط آب آگار انجام شد و نمونه های خالص جهت مشاهده ماکروکنیدی و میکروکنیدی و کلامید و سپور به میحط CLA منتقل شدند. جهت اندازه گیری قطر کلنی 4 روزه و همچنین رنگ کلنی از میحط PDA استفاده شد و با استفاده از کلید بورگس و همکاران(16 ) گونه های فوزاریوم مورد شناسایی قرار گرفت.

اثبات بیماریزایی :

جهت اثبات بیماریزایی  جدایه های مورد بررسی، یک قطعه 1*1 سانتی متری از جدایه های مورد نظر در ارلن حاوی cc125 آب و کاه (5 گرم کاه + cc125 آب مقطر استریل) قرار داده شد و در روی شیکر با دور 100 دور در دقیقه به میزان 4 روز روی شیکر قرار داده شد . سوسپانسیون اسپور تشکیل شده با استفاده از پارچه ململ تصفیه شده و از هر جدایه سوسپانسیون به میزان 10⁴*5/1 اسپور در هر سانتی متر مکعب تهیه شد و cc1 از این سوسپانسیون به محل طوقه و ساقه هر گیاه تزریق گردید برای هر جدایه 4 گلدان میخک حاوی یک بوته در هر گلدان انتخاب شد. 4 گلدان نیز با آب قطر استریل به عنوان تیمار شاهد تزریق گردید. گلدانها در گلخانه ای با شرایط ?c30-20 نگهداری شد و پس از 40 روز علایم یادداشت برداری شد.

تلقیح مصنوعی خاک :

جهت انجام تیمارهای آزمایشی، تلقیح مصنوعی در محل اجرای آزمایش صورت گرفت. روش کار به اینصورت بود که بوته های آلوده جمع آوری شده از گلخانه های مختلف در شهرستان محلات ، در محل گلخانه ایستگاه ملی تحقیقات گل و گیاهان زینتی خشک شده و بوته های خشک شده پس از آسیاب کردن و پودر شدن به خاک محل اجرای آزمایش اضافه گردید. با این روش جدایه های متنوعی از فوزاریومهای عامل پژمردگی و پوسیدگی ریشه مورد بررسی قرار گرفت.

اجرای تیمارهای آزمایش :

آزمایش در یکی از قطعات ایستگاه ملی تحقیقات گل و گیاهان زینتی اجرا شد. قبل از اجرای تیمارها تسطیح زمین و آبیاری صورت گرفت. ابعاد کرتها 3*3 متر تعیین گردید. تیمارها شامل1- پوشش خاک با پلی اتیلن شفاف به مدت 4 هفته ،2- پوشش خاک با پلی اتیلن شفاف به مدت 6 هفته ،3- پوشش خاک با پلی اتیلن شفات به مدت 6 هفته + واپام (g/m275/3) ،4- پوشش خاک با پلی اتیلن شفاف به مدت 6 هفته + کود گاوی نپوسیده به میزان Ton/ha40 ،5- واپام به میزان g/m25/7 ،6- خاک مرطوب + کود گاوی نپوسیده به میزان Ton/ha40 ،7- خاک مرطوب و8- شاهد بدون هیچ گونه عملیات. که در سه تکرار و در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی اجرا شد. زمان اجرای تیمارها از 15 تیر الی ابتدای شهریور بود.

تعیین جمعیت فوزاریومهای عامل بیماری قبل و پس از اجرای آزمایش :

پیش از انجام تیمارهای آزمایشی و پس از تلقیح مصنوعی خاک نمونه برداری از خاک محل انجام آزمایش برای تعیین جمعیت اولیه کلامیدو سپور های فوزاریومهای عامل بیماری صورت گرفت. پس از حذف ورقه های پلی اتیلن شفاف در زمان مقرر و  شش ماه بعد، از خاک تیمارهای مختلف نمونه برداری شد.

روش نمونه برداری مطابق روش . Ben-yephet et al (6) انجام شد. کار به  اینصورت بود که از هر کرت 4 نمونه خاک مجموعاً به میزان kg1 از عمق cm15-5 برداشته شد و پس از مخلوط کردن به گلخانه منتقل گردید تا خشک شود. 4 روز بعد خاکهای خشک شده از الک   شماره 25(µm750) عبور داده شد. خاکهای الک شده مجدداً به مدت 15 روز در گلخانه نگهداری شد تا فقط کلامیدوسپورهای فوزاریومها در خاک باقی بمانند. از این خاکها سوسپانسیونی به میزان 5 گرم خاک در cc45 آب آگار 1/0% تهیه شد و از هر سوسپانسیون 1 میلی لیتر حاوی محیط PCNB-medium پیپت شد. هر نمونه روی چهار پتری دیش پیپت گردید. پس از رشد کلو نی ها ، کلونی های شبه فوزاریومی در روی محیط شمارش گردید و از روی محیط فوق به محیط PDA منتقل گردیدند. از هر پتری دیش چند کلنی شبه فوزاریومی به صورت تصادفی انتخاب شد و به محیط PDA منتقل گردید و پس از انتقال به PDA و رشد. جدایه ها طبق روشهای شرح داده شده در بند 1 تشخیص گونه شدند.

بررسی هاب آماری با استفاده از نرم افزار MSTATC  انجام گردید و میانگین جمعیت پروپاگولهای قارچ در تیمارهای مختلف با استفاده از آزمون چند دامنه ای دانکن در سطح 5%  با یکدیگر مقایسه شدند.

نتیجه گیری و بحث :

نتایج حاصل از بررسی جدایه های جدا شده فوزاریوم از بوته های آلوده جمع آوری شده از گلخانه های مختلف شهرستان محلات نشان داد که دو گونه  F.equei و  Fusarium oxysporum باعث پژمردگی و پوسیدگی ریشه میخک می شوند. گونه F. oxysporum بیشتر از ناحیه طوقه و مناطق بالاتر آن جداسازی گردید و سبب علایم پژمردگی آوندی در روی ساقه های میخک می شود (شکل 1). گونه دیگر بیشتر از ناحیه پائین تر از طوقه جداسازی شد که سبب پوسیدگی ریشه های اصلی می شود. جمعیت گونه F.equei از گونه دیگر بیشتر بود و این نتایج با نتایج میر ابوالفتحی (3)که دو گونه  F.equei و Fusarium oxysporum را از میخک در منطقه محلات جداسازی کرده بود مطابقت دارد.

روش تلقیح مصنوعی با استفاده از بوته های خشک شده و پودر شده که مطابق روش Ben-yephet( 4 ) انجام گردید مزیت این روش داشتن دامنه وسیع تر از پاتوتیپ ها و جدایه های فوزاریومهای بیماریزا در روی میخک می باشد.

شمارش پروپاگولهای کلامیدوسپوری فوزاریومهای تلقیح شده به خاک در تیمار شاهد نشان داد که میانگین جمعیت پروپاگولهای قارچهای فوق در تیمار شاهد حدود c.f.u/g448 خاک بود.

مقایسه کلنی های شبه فوزاریومی تشکیل شده روی محیط PCNB-medium (شکل 2) نشان داد که تیمارهای 1 تا 5 در سطح 5% با یکدیگر اختلاف معنی داری را نشان می دهند به این ترتیب زمان 4 هفته و 6 هفته برای پوشش دار کردن سطح کرتهای آزمایشی روی جمعیت پروپاگولهای قارچهای فوق اختلاف معنی داری را نشان نداد (جدول- 1).تیمار 4 هفته برای آفتابدهی به عنوان یک تیمار مقایسه ای در این آزمایش قرار داده شد و زمان اصلی برای تیمارها 6 هفته در نظر گرفته شد.

همچنین تیمار شماره 5 با تیمارهای استفاده از پوشش نایلونی شفاف اختلاف معنی داری را نشان نداد. این نتایج با نتایج .Elena et al در سال 1990 که با سم دازومت نتایج مشابهی را کسب کردند همخوانی دارد.

تیمارهای شماره 6 و 7 که به ترتیب از کود دامی پوسیده و آب معمولی جهت تیمار استفاده شده بود از نظر جمعیت پروپاگولهای قارچ با یکدیگر اختلاف معنی داری را نشان ندادند. اگر چه این دو تیمار با تیمارهای 5-1 اختلاف معنی داری را در سطح 5% نشان دادند. همچنین در تیمار شاهد که روی خاک هیچ گونه عملیات ویژه ای صورت نگرفت ، جمعیت قارچ بیشترین مقدار را نشان داد. اگر چه جمعیت قارچ در این تیمار بعد از  6  ماه حدود 13% کاهش نشان داد.

با توجه به نتایج حاصل ، استفاده از پوشش پلی اتیلن شفاف به تنهائی و یا در ترکیب با کود دامی و یا سم واپام با مقدار کمتری از میزان توصیه شده می تواند در کاهش جمعیت پروپاگولهای قارچهای
 F.equei. و F. oxysporum نقش بسزایی را ایفا کند و بعنوان یک روش کارآمد و فعال در کاهش بیماری پژمردگی فوزاریومی خاک به کار رود. اگر چه نتایج حاصل از بررسی تعداد بوته های پژمرده و خصوصیات کمی و کیفی گل میخک در مراحل بعدی آزمایش نتایج حاصل از این آزمایش را به شکل بهتری نشان خواهد داد.

منابع:

1- اعتباریان ، ح. ر. 1375. بمیاری پژمردگی فوزاریومی میخک در منطقه ورامین . بیماریهای گیاهی شماره 3 و 4. جلد 32. ص ص 232-223.

2- نصر اصفهانی ، م ، بهداد ، الف ، احمدی ، ع. و حسن پور ، ح. 1377. بررسی اثر آفتابدهی خاک در کنترل عوامل بیماریزای خاکزاد. خلاصه مقالات سیزدهمین کنگره گیاهپزشکی ایران. ص 299.

3- میر ابوالفتحی ، م. 1379. بررسی بیماریهای خاکزاد  قارچی گیاهان زینتی ایران. خلاصه مقالات دومین کنگره علوم باغبانی.

4 - Ben-yephet| Y.| Reuvent| M.| and Genizi| A. 1994. Effect of inoculum depth and density on fusarium wilt in carnation. Phytopathology 84:1393-1398.

5 - Ben-yephet| Y.| Reuvent| M.| Szmulewich| Y.| and Mor| Y. 1994. Effect of methyl bromide on the control of Fusarium oxysporum f.sp.dianthi propagules in carnation greenhouse soil and on inoculum increase after one growth cycle of carnation. Crop protection 13:357-361.

6 - Ben-yephet| Y.| Reuvent| M.| Zviebil| A.| and Shtienberg| D. 1996. Effect of initial inoculum and cultivar resistance on incidence of Fusarium wilt and population densities of Fusarium oxysporum f.sp.dianthi on carnation and in soil. Phytopathology 86:751-756.

7- Ben-yephet| Y. and Shtienberg| D. 1997. Effect of the host| the pathogen| the environment and their interaction| on fusarium wilt in carnation.. Phytoparasitica 25(3): 207-216.

8-Burgess|L.W.|Summerell|B.A.|Ballock|S.|Gott.K.P.|and Backhouse|D.1994.Laboratory manual for Fusarium research.3rd ed.University of Sydney 133 pp.

9 -Cogua| J.E. and Arbelaez| G. 1999. Effects of two systems of soil disinfection and two levels of calcium on Fusarium oxysporum f.sp. dianthi ocurrence in carnation (Dianthus caryophyllus L.). procceding of the international symposium on cut flowers in the tropics. Eds. (Fisher| G. and Angarita| A.). Acta Horticulture| 169-173.

10- Elena| K. and Tjamos| E.C. 1997. Evaluation of soil solarization method for control of fusarium wilt of carnation in field (Abs). Annales – de – institute – phytopathologique – Beneki. 18:13-24.

11- Elena| K.| Tjamos| E.C. and Tsekkoura| Z. 1997. Survival of Fusarium oxysporum f.sp.dianthi population in natural| solarized and sterilized soils. (Abs) Annales – de – l institue phytopathologique- Beneki (8:35-39).

12-Elena| k. and Tjmus| E.C. 1997. Soil solarization for the control of fusarium wilt of greenhouse carnation (Abs). Phytopathologia – Mediterranea. 36:87-93.

13- Gullino| M.L.| Migheli| Q. and Garibaldi| A. 1999. Biological and integrated control of fusarium wilt of carnation in Italy. Proceding of the international symposium on cut flowers in the tropics. (Eds. Fisher| G. and Angariata| A.) Acta Hort. 482| 97-100.

14-Katan| J. 1987. Solar heathing (solarization) of soil for control of soil born pests. Annual Review of phytopathogy| 19: 211-236.

15-Melero – vara| J. M.| Navas – Becerra| J.A.| Prados – Ligero| A.M.| Lopez – Rodriguez| M.| Lopez – Herrera| C.J. and Basallote – Ureba| M.Y. 2002. Alternative to methyl bromide for cut flower production in southern spain

16- Pennypacker|B.W.| and Nelson|P.E.1972.Histopathology of carnation infected with Fusarium oxysporum f.sp.dianthi.Phythopathology 62: 1318-1326.

17-Pizaro| M. 2002. Alternatives to methyl bromide for use in cut flower production.

18-Reis| L.G.L. 2002. The use of methyl bromide alternative in cut flower production in portugal.

Estacao agronomica national. Oerias| portugal.

Effect of soil solarization on population of Fusaria caused wilting and root rot of carnation (Dianthus caryophillus L.) in Mahallat

Hossein bayat| Mohammad banijamali

National  ornamental plant research station of Mahallat

Fusarium spp. cause severe wilting and root rot in carnation (Dianthus caryophillus L.) world wide. The pathogen is present in the soil profile in which carnation roots are distributed.Fusarium oxysporum and F.equistei were isolated from carnation in Mahallat.In this study| effect of soil solarization on control of Fusarium wilt and root rot of carnation was compared to chemical method. The treatments were : 1-solarization of moisture soil for 4 week| 2-solarization of moisture soil for 6 week| 3-solarization of moisture soil for 6 week plus vapam (3.75g/m²)| 4-solarization of moisture soil for 6 week plus cow manure (40 ton/ha)| 5-vapam (7.5g/m²) |6-       moisture soil plus cow manure (40 ton/ha)|7- moisture soil and 8- control| that were arranged in a randomized complete block design with three replication.an estimation of Fusarium propagouls population was done before planting of carnation cuttings.statistical evaluation showed that treatment 1 to 5 hadn’t significant difference (p<0.05). The most population of Fusarium was in control | 7 and 6 treatments| respectivly.due to  results of this study using of soil solarization with transparent polyethylen sheets alone or with vapam and cow manure is  recommended for controling of Fusarium wilt and root rot of carnation in Mahallat.