بهبود فروشگاه

آموزش و نگرش توسعه آن در جامعه دانایی محور

حمیدرضا احمدیان

مدرس دانشگاه و دبیرکمیته تخصصی فناوری اطلاعات مازندران

 ahmadian@mti.ir

چکیده: عصر حاضر را باید تلفیقی از ارتباطات اطلاعات دانست. عصری که بشر درآن بیش ازگذشـته خـود را نیازمند به داشتن اطلاعات برقراری ارتباط برای کسب اطلاعات مورد نیاز میدانـ . اطلاعـات بـا زنـدگی بـشر آمیخته شده پدیدهای اجتماعی میباشد. علت اطـلاق اصـطلاح "عـصر اطلاعـات" بـه دوره حاضـر بـه دلیـل گستردگی میزان اطلاعات سرعت تبادل آنها ازطریق محمل های اطلاعاتی مختلف میباشد. در این دوره بشر بیش از پیش خود را نیازمند به داشتن اطلاعات برقراری ارتباط با جوامع دیگر برای کـسب اطلاعـات میدانـد.

این حجم گسترده اطلاعات چگونگی تبادل آن جامعه امروز را درآستانه ورود به فرهنگی قـرارداده اسـت کـه درآن آموزش اطلاعات دانش محورهای اصلی پیشرفت جامعه خواهند بود. امروزه اطلاعات جـایگزین تمـامی عناصر تعیینکننده انقلاب صنعتی شده است.

امروزه با در اختیار داشتن فناوری اطلاعاتی ارتباطی مختلف پیشرفته، امکان برقراری سریع ارتبـاط تبـادل سریع اطلاعات بیش ازپیش میسرگردیده است. افراد درهرکجا که باشند میتوانند آخرین اطلاعات مورد نیاز خود را در هر زمینهای دریافت میکنند. اما بی شک بیشترین تـاثیر پدیدآمـدن فنـاوری هـای اطلاعـاتی ارتبـاطی برمحیط های آموزشی بوده است. کاربرد فناوری اطلاعات ارتباطات درآمـوزش سـبب شـده اسـت تـا محـیط آموزشی به سوی مجازی شدن سوق پیدا کند. این امرسبب میشود تا ارتباطات میان افراد به منظـور آمـوزش گسترش دانش به گونهای فزاینده ازطریق رایانه امکانپذیر شود. بـا ظهـور گـسترش اینترنـت،این رسـانه بـه عنوان یک مکمل جهت تامین نیازهای اطلاعاتی آموزش مورد استفاده قرارگرف . مهمترین ویژگی ایـن دوره گسترش شبکه اطلاعاتی در ابعاد جهانی، پیشرفت شکوفایی شگفتی انگیز «فناوری اطلاعات» است. در تـار بزرگ جهانگستر ضیافتی برپاست: ضیافتی از دادهها دانستهها، دانش دانایی، پرسشها پاسخهـا. هـرکس

که بخواهد، میتواند به قدر همت خوی از این گنجینه سهمی ببرد. پنجرهها را به روی هیچکس نبستهاند، امـا کسی را هم دوبار بدین ضیافت فرانمیخوانند؛ زمانه غافلان کاهلان را سزا خواهد داد.

 واژههای کلیدی: فناوری اطلاعات وارتباطات، تعلیم وتربیت، دانایی محور، آموزش

مقدمه

انسانها از اولین لحظا زندگی در حال تلاش تکاپو هستند. دلایـل مختلفـی بـرای ایـن تـلاش وجـود دارد .

عدهای درجستجوی نان عدهای درصدد کسب نام هستند. عدهای مجموعهای ازخواستهها را میطلبنـد. نقطـه مشترک تمام این تلاشها نیاز است این تکاپو جهت تامین نیازها صورت میپذیرد. نیاز است که شـخص را بـه تحرک وامیدارد به کارهای فرد جهت میدهد. هر خـدمتی کـه ارائـه شـود هرنیـازی کـه تـامین گردد،یـک محصول است که میتواند شامل عقایدمکانها خوراک پوشاک اطلاعات باشد. یکی از اساسـیتـرین نیازهـای بشر دسترسی به اطلاعات است. تا اطلاعات وجود نداشته باشد امکا تامین هیچ یک از نیازهای بشری وجـود

ندارد. پس به گونهای میتوان عنوان کرد که اطلاعات مادر تمام نیازهای بشری مـی باشـد. اطلاعـات عنـصری است که همواره با بشر همراه بوده است ولی به دلیل محدودبودن نیازهای بشر چندان مورد توجه قرارنداشت. با برقراری ارتباط میان جوام پدید آمدن نیازهای مختلف ابداعات گوناگون اطلاعات نیز اهمیت پیدا کـرد تـا آنجا که بشر وارد دورهای شد که آن را عصراطلاعات نامید.

با ورود به دهکده جهانی متحول شدن نیازها خواست ها بشر فعلی، قشر جوان نوجوان خـود را جـدای از این دنیا نمیداند همزما با این تغییرات، نیازها خواستههای خود را متحول کرده اسـت.اکنـون در دسـترس بودن امکانات این شبکه جهانی برای حضور در جامعه بینالمللی امری ضروری است بسیاری از خواسـت هـا نیازهای امروز آنان نشات گرفته از عصر اطلاعات است.درحال حاضر فنـاوری اطلاعـات ارتباطـا بـه ویـژه اینترنت، جوانان را نیازمندتر از روز قبل کرده به نوعی آنان را با خـود درگیـر سـاخته اسـت . تحقیقـات نـشان

میدهد جوانان به دلیل جذب سریع وابستگی به وسایل ارتباطی جدید درمقایسه باسایر اقشار جامعه بیشتر وارد این دنیای مجازی میشوند همین امر توجه مسوولان، اندیشمندان محققان را به خود جلب کرده است.آنـان نگرانند با عدم بسترسازی صحیح ارایه آموزشهای لازم ایجاد فرهنگ مناسب درخصوص استفاده صحیح از این ابزار، جوانان که به عنوان قشر آسیب پذیر در معرض بسیاری از خطرات آسـیب هـا قـرار دارنـد بـه دلیـل استفاده افراطی از این ابزار، با برخی خطرات جبران ناپذیر مواجه شوند ." اگر بـستر فرهنگـی در سـاختار فکـری جوانان ساخته نشود سبب سوء استفاده جوانان از فناوری میشود. ینترنت در بین جوانان ایرانی تبـدیل بـه یـک ابزار سرگرمی شده که این امر باعث بروز مشکلاتی در جامعه می شود. درکشور مادرهنگام ورود فناوری اینترنت در جامعه، متولیان خانواد ها دچار یک غفلت فرهنگی شده بودند که این خود موجب بروز مشکلات رفتاری از سوی جوانان شده ترکشهای آن نیز به جامعه زیان رسانده که در این میـان جوانـان مقـصر نیـستند . بعنـوان مثال،جوان از چت رومها به عنوان اتاق گفتگو بدون نظارت استفاده میکند در آن به اطلاعاتی دست مییابـد

که برای وی میتواند زیانبار باشد. یکی از بزرگترین چالش های موجود در این مقوله نبود برنامه فرهنگی مناسب برای آموزش استفاده صحیح جوانان از اینترنت میباشد. [مجیدابهری، تهران، 1382 [اینکـه درجوامـع مـصرف کننده درهر برههای از زمان انسان در یوق استعمار فناوریهای جدید قرار میگیرد امری طبیعی است. متاسـفانه آنچه که جوان امروزی در اینترنت میبیند مدلها الگوهایی است که با فرهنگ، اجتماع دین وی ناهماهنگی

دارد یک نیازمندی کورکورانه از طرف جوانان ایرانی به این پدیده نو به وجود آمده است. این پدیده استعماری، فرهنگ استعماری را به همراه خود خواهد داشت آن را به جوان ما تلقین می کند. اسـتفاده از ابـزار اینترنـت ابزارهای فناوری برای جوانان میتواند هردو شکل مفید مضر بودن را باخود بـه همـراه داشـته با شـد،همچون آتشی که برخی از آن غذا تهیه میکنند برخی دیگـر بـه وسـیله آن خانـه خـود را آتـش میزننـد . [جعفـری– تهران،1383 [ اینترنت از دهه 1990 میلادی به مقولهای جدی تبدیل شد بطوریکه کشور چین در سـال 2000 میلادی براساس قانون مجلس خود، دور ها پیش دبستانی را موظف کر که از سال 2001میلادی نسبت بـه آموزش دانش آموزان مقاطع دبستانی پیش دبستانی اقدام کنند که در نتیجه، این آموزش جـزء مـوارد درسـی آنها قرار گرفت.اما در ایران این اتفاق هنوز صورت نگرفته است اگر میخواهیم کـه اسـتفاده از اینترنـت را بـه

نحو سالم مفید در میان جوانان کشور گسترش دهیم باید آمـوزش نحـوه اسـتفاده صـحیح از آن را در مقـاطع مختلف تحصیلی آغاز کنیم.

فرصتی برای جهش !!!

جهانی نو، جهانی دیگر، تولد یافته است جهانی که در آن «اطلاعات» برتـرین «قـدرت» اسـت، قـدرتهـا توانمندیهای دیگر در قلمرو اقتصاد، آموزش، فرهنگ، ... از آن نـشات مـییابنـد. از ایـن اسـت کـه سـازمان آموزشی، علمی فرهنگی ملل متحد (یونسکو) قصد دارد پیشنهاد کند کـه «دسترسـی بـه فـضای اطلاعـاتی» (Space Cyber (نیز یکی از حقوق اساسی انسانها بهشمار آید به اعلامیه جهانی حقوق بشر افـزوده شـود.

این تصمیم یونسکو نه تنها از تولد دنیای نو خبر میدهد، بلکه درعین حال، تعریف جدیـدی از انـسان حقـوق بشر را نیز دربردارد: در جهان نو، در این دهکده کوچک، انسان توسعهیافته آن کسی است کـه بـه «اطلاعـات» دسترسی داشته باشد؛ اطلاع یافتن، دانستن آگاه شدن، نه تنها یک ضرورت، بلکه یک «حق» است. روزگاری تاریخ تمدن را به دو دوره تقسیم میکردند: پیش از اختراع چاپ، بعد از آن.

امروزه، از دو دوره دیگر سخن میرود: پیش از اختراع اینترنت، بعد از آن. انقلاب رایانهای سـریعتـر از آن رخ داده است که بتوان همه پیامدهای گسترده آن را از هم اکنون پیشبینی رد؛ اما اکثریت اندیشمندان فرزانگان جهان، دستکم در این نکته همزباناند که: فناوری اطلاعات توانمندترین ابزار برای توسعه همهجانبه پایدار در کشورهای واپسمانده است. در عالم واقعیتها، ما ایرانیان نیز، چون بسیاری از ملتهای دیگـر، در آسـتانه یـک

گزینش تاریخی سرنوشتساز قرار گرفتهایم: یا باید با عبرتآموزی از غفلتها خطاهای گذشته، جهـان نـو الزامات آن را بپذیریم، از امکانات بیکرانش سود جوییم؛ یا همچنان با اصرار در انکار دنیای جدید بایسته های آن، همان راههای مبهم گذشته را پا پیاده طی کنیم، پنجاه سا بعد، یک بار دیگر، به زاری فریاد برآوریم که:

«ناجوانمردها پیش رفتند ما را با خود نبردند!» ما، در ورود به عصر صنعت جدید درنـگ تردیـد کـردیم، از این رهگذر ضرر خسران بسیار دیدیم، هنوز هم بر غفلتی که رفته است، اسف میخوریم. امروز که بار دیگر بر سر یک نقطه عطف تاریخی ایستادهایم، عقل سلیم فرمان میدهد کـه آن اشـتباه را مکـرر نکنـیم . در سـایه فناوری اطلاعات امکانـات بـیحـد حـصر آن، فرصـتی اسـتثنایی پدیدآمـده اسـت کـه بـا یـک «جهـش»

واپسماندگی چندسدهای خود را جبران کنیم، گرنه فرزندانمان که حق دارند در دنیـای بهتـری زنـدگی کننـد غفلت ما را هرگز نخواهند بخشید. از دست دادن این فرصت تـاریخی، اشـتباهی تـاریخی خواهـد بـود تـاوان سنگینی در پی خواهد داشت.

چرا جهش؟؟؟

زیرا نهتنها برای جبران عقبماندگیهای چند قرنی، بلکه برای عبور از تنگناهای کنونی نیـز جـز «جهـش» راه دیگری نداریم. اگر «جهش» را به یک هدف برنامه ملی در همه زمینهها بدل نسازیم، با همـان شـیوههـا امکانات سنتی معمول به پیش برویم، فاصلهای که با کشورهای توسعهیافته داریم نهتنها هرگز پر نخواهد شد، بلکه هر روز بیشتر نیز خواهد شد. مثالی از قلمرو «آموزش» بزنیم: با وجود همه تلاشهای صادقانهای که برای رفع تنگناهای موجود در سطوح مختلف آموزش به عمل آمده میآید، گفته میشود که هنـوز هـم 160 هـزار

کلاس درس کم داریم. از کمبود دبیر مربی متخصص آزمایشگاه (برای رشتههـای علمـی) سـخن نگـوییم،

بهتر است. فاصله شکاف نابرابری تنها میان ایران کشورهای توسعهنیافته نیست، بلکه امکانات تحـصیل دانشاندوزی در تهران نیز برای بسیاری از شهرستانها روستاها مناطق محروم، آرزویی دور دست نیافتنی است. هنوز هم نتوانستهایم بیسوادی را ریشهکن کنیم. در هماهنگ ساختن کتابهای درسی با دانش روز هان همواره تاخیر داریم. علوم فنون چنان به سرعت نوبهنو میشوند که حتی خبر نوآوریها را بموقع نمـیشـنویم، زیرا دسترسی به کتابها نشریات علمی روز دنیا هم برایمان دشوار شده است . در کشور بزرگی مثل ایران، اگر بخواهیم با همان شیوهها ابزارهای سنتی قدیمی (یعنی تاسیس هزاران دبستان دبیرستان تربیت تامین هزاران مربی دبیر متخصص برای آنها، ...) بر همه این تنگناها چیره شویم، هم زمان را از دست خـواهیم داد هم منابع مالی کشور را، زیرا روشهای سنتی هم زمان براست هم بسیار هزینـه بـر . اگـر مـیخـواهیم کـه مناطق محروم کشور سرانجام روزی محرومیتها را پشت سر بگذارند، اگر میخواهیم کـه همگـام بـا جهـان شتابان امروز پیش برویم، تنها راه چاره میانبر زدن جهش است این کار تنها به یاری فنـاوری اطلاعـات

گسترش همهجانبه شبکه اطلاعاتی کشور میسر خواهـد شـد، زیـرا اینترنـت نیرومنـد ترین ابـزار «برابرسـازی توانمندسازی» است. زیرا فاصله فرهنگی آموزشـی میـان دانـشآمـوز زابلـی تهرانـی پاریـسی را از میـان برمیدارد. توانمند میسازد، زیرا با فراهم آوردن امکان دسترسی به اطلاعات سریع، دقیق روزآمد، این فرصـت را به انسانها میدهد که فعالیتها حرفهای، آموزشی، علمی، فرهنگی اقتصادی خود را بـر بنیـاد معیارهـا استانداردهای جهانی استوار سازند به شهروندی جهان درآیند. اینترنت زبان شهروندان جهان است. روزگـاری،

بزرگان پیشوایان ما به هوشمندی توصیه میکردند که برای کسب دانش از سفر به چین ماچین نیز نهراسیم.

امروز، اگر هوشمند باشیم، به یاری فناوری اطلاعات میتوانیم چین ماچین را هم بـه درون خانـه بیـاوریم . در جهان نو، اگر نه واژهها، دستکم مصادیق آنها، نیز تغییر یافته است. همه چیز را مـیبایـد از نـو تعریـف کنـیم.

روزگاری، بیسوادی ناتوانی در خواندن نوشتن بود؛ شاید زودتر از ده سال دیگر، کسی را بیسواد خواهنـد نامیـد که در استفاده از فناوری اطلاعات ناتوان باشد. روزگاری، کشورهایی را «عقبمانده» مینامیدند که از آموزش صنعت پیشرفته آب لوله کشی بهداشت کافی برخوردار نبودند. دیری نخواهد گذشت که کـشورهای محـروم از فناوری اطلاعات توسعه یافته را مسکین «عقبمانده» خواهند نامید. قطار شتابان جهان نو دیرگـاهی اسـت

که به راه افتاده است. ملتهایی که در ایستگاه غفلت خوابشان برده بود، میباید که بیدار شوند بدونـد، بدونـد، بدوند...

نگاه به آموزش بعنوان یک ضرورت

"روند فرار مغزها که باعث مهاجرت میلیونها تن از تحصیل کردههای کشورهای در حال توسعه بـه کـشورهای غربی به ویژه آمریکا شد خسارتهای زیادی را متوجه این کشورها کرد . روندی که کماکان با قـدرت ادامـه دارد.

استرالیا، کانادا آمریکا سالانه حدوداً 900000 نفر از ایـن جمعیـت متخـصص را جـذ مـیکننـد." در بررسـی شاخصها عوامل موثر بر مدل جدید توسعه مبتنی بر دانایی محور در هر جامعه ای نقش جایگاه آمـوزش بـه عنوان یکی از مهمترین ارکان هدایتکننده جوامع به سمت دانش مداری غیر قابل چشم پوشی است در این بین مهمترین ابزارو سرمایه جامعه برای دستیابی توسعه، سرمای ها انسانی میباشـد مـشهود اسـت کـه قـرار گرفتن این سرمای ها عظیم بالقوه در مسیر جریان هدفمنـد توسـعه دانـایی محـور بـرای تبـدیل شـدن بـه نیروهای بالفعل کارا در سیستم دانش مدار جامعه در گرو آموزش های مبتنی بر استانداردهـای توسـعه در ایـن مدل است. تاثیر بسیار زیاد هریک از دیگر شاخصهای توسعه بر یکدیگر موجبات بـه هـم پیوسـتگی ارتبـاط تنگاتنگ آنها را فراهم میآورد به گونهای که نقص ضعف هر کدام روند شاخصهای دیگر را نیز تحتالـشعاع خود قرار میدهد. این مسئله نیاز بررسی آموزش به عنوان یکی از مهمترین زیر ساختهای جامعه دانایی محور را با در نظر گرفتن کلیه عوامل موثر در روند شکلگیری آن بـر اسـاس اسـتانداردهای علمـی فنـی روز را پدیـد میآورد. توسعه زیر ساختهای آموزشی در این نوع جوامع الباً در دو محور زمان مکان شکل خواهد گرفت بـه عبارت دیگر ابزار لوازم مورد نیاز در جهت شکلگیری این سری از آموزشها هم از جنبه دورهای زمـانی بایـد شاهد رشد کیفی از دیدگاه علمی فنی باشد هم از جنبه همه گیر بـودن اشـاعه عمـومی یـافتن در سـطح

جامعه. در بعد زمانی وقتی از توسعه آموزش در یک جامعه دانایی محور صحبت می کنیم استانداردها متد هایی مد نظر خواهد بود که جریان آموزش را در مسیری هدفدار با تکیه بر اصول امکان سنجی ها نیاز سنجیها در هر دوره زمانی برای هر شرایط سنی تامین نماید . روند یکنواخـت هدفـدار در ایـن نـوع از آمـوزش هـا از جریانهای مقطعی بدون برنامه جلوگیری میکند آموزش را در بالاترین سطح کیفی با بیـشترین رانـدمان در اختیار دانش پذیران قرار میدهد. همچنین وقتی در بعد توسعه مکانی به جریان توسعه آموزشهای مبتنـی بـر دانایی محوری بپردازیم مطالعه گزینش سیستمهای آموزشی بـا تکیـه بـر اصـول فناوریهـای نـوین در امـر آموزش امری اجتنابناپذیر است. در این عرصه سیاستهـای آموزشـی بایـستی منطبـق بـا شـرایط اقتـصادی، فرهنگی کلیه اجزا جامعه باشد. شناخت دسترسی به ارزیابیهای مناسب از کارایی تاثیرات آموزش در جریان توسعه دانایی محور نیازمند آشنایی با ابزارهای زیرساختی آموزش در این مدل توسعه می باشد. تا بر اساس نیازها امکان سنجیهای کارشناسی در درجه اول نسبت به توسعه آموزش درنهایت توسعه دانایی محور اقدام شود.

سواد عمومی

در جمعیت جهان 900 میلیون بزرگسال بی سوادند.130 میلیون کودک هیچ گاه قدم به مدرسـه نگذاشـت انـد 100 میلیون کودک در همان سالهای خست مدرسه را رها کردند." این آمارها سایر آمارهای موجود به خـوبی بیانگر وضع اسفناک حاکم بر آموزشهای عمومی در جوامع در حال توسـعه مـیباشـد. عمومـاً جوامـع در حـال توسعه برای دستیابی رسیدن به توسعه مدلهای گوناگونی را بر میگزینند به عنوان نمونه میتـوان از توسـعه سیاسی اقتصادی یاد کرد که در کشور ما نیز سالهایی به عنوان اصلی تـرین مـدل توسـعه مـورد چـالش بـین کارشناسان سیاستگذاران بودند. اما با توجه به اشارهای که در مورد نقش آموزش در مـدل توسـعه مبتنـی بـر دانایی محوری به امر آموزش شد باید این نکته را یادآوری کنیم که از ملزومات ونیازهای پایـهای بـرای توسـعه دانایی محور رسیدن به سطح معین استانداردی از نظرمـس ئل آموزشـی اسـت. بـا توجـه بـه اینکـه در عـصر حاضرتولید استفاده از اطلاعات به عنوان یکی از اساسیترین محورهای توسعه دانایی محور است بنابراین این نیاز را در پی حود خواهد داشت که افراد جامعه برای بهرهگیری از اطلاعات باید از حـداقل نیـاز لازم کـه سـواد میباشد برخوردار باشند. با عنایت به اینکه ما این نیاز را در چهارچوبهـای یـک جامعـه دانـایی محـور مطـرح ساختیم توسعه دانش مدار با یستی همگام با توسعه تکنولوژیک در بعد سخت افزاری نر افزاری همراه باشـد لدا نباید این موضوع را از ذهن خارج کرد که وقتی از یک جامعه آماده برای پیاده سـازی مـدل توسـعه دانـا یـی محور یاد میکنیم این انتظار وجود دارد کـه حـداقل ملزومـات مـورد نیـاز از نظـر سـواد عمـومی در خـصوص تحصیلات ابتدایی تحصیلات عادی از استاندارد مناسبی برخوردار باشد ضمن اینکـه در بحـث سـواد عمـومی مبتنی بر ابزارهای تکنولوژیک انتظاری مبنی بر آگاهی عمومی نسبت به استفاده کاربری های رایانه در مـسائل برنامههای شخصی کاری برای افراد جامعه شکل میگیرد.

سواد تکنولوژیک

بیش از یک میلیارد نفر از هرگونه خدمات اساسی در زمینه آموزش محروم هستند بیش از | میلیـ رد نفـر از وسایل ارتباطی پایه بنابراین دسترسی به فناوریهای جدید محرم مانده انـد." همـانطور کـه در مـسئله سـواد عمومی اشاره شد امروزه یکی از مهمترین معیارها در بررسی سطح سواد برای یک جامعه توسـعه یافتـه میـزان سواد مردم جامعه در مورد میزان بهره برداری استفاده از رایانه می باشد. که این خود ارتباط مستقیمی در تعـداد

رایانههای موحود در جامعه دارد. با این توضیح اگر از سواد تکنولو یک به عنـوان یـک زیـر سـاخت اساسـی در زمینه فراهم کردن بسترهای لازم جهت دست یابی به توسعه انایی محور ذکر کنیم بایستی ملزومات امکانات گسترش چنین آموزشهایی را نیز فراهم آوریم این خود نیاز مند تعیین چهارچوبها اسـتانداردهای مشخـصی است تا کلیه امور آموزشهای تکنولو یک چه در بعد سختافزاری چه در بعد نرمافزاری با هدفمندی گـزینش هدایت شوند به این صورت که با توجه به نیازهای جامعه در حال آینده برنامه های گسترده آموزشی تدوین امکان بهره برداری عامه از این آموزشها فراهم گردد. بی شک توسـعه هدفـدار سـواد تکنولوژیـک مبتنـی بـر آخرین علوم رایانه با توجه به نیاز سنجیهای انجام شده بر روی هر یک از وههای فعال در جامعه میتواند در تزریق روح پذیرش تکنولوزیهای جدید در بین افراد جامعه موثر باشد سطح علمی علی الخصوص فرهنگی ایشان را نسبت به کاربریها تسهیلات این تکنولوزی در جامعه بالا ببرد در نتیجه موجـب تـسهیل در رونـد حرکتی به سوی جامعه دانش مدار شود که اعتقاد بسیاری هیچ تغییری در جامعه مورد پذیرش قرار نمیگیـرد مگر که به صورت فرهنگ در آن جامعه تبدبل گردد.

نگرش بر فناوری اطلاعات در آموزش

پیدایش وتوسعه فناور نوین ارتبـاط اطلاعـات گـسترش نقـش کارکردهـا آن همچنـین آشـنای کشورها در حال توسعه با این کارکردها ظرفیتهای موجود در فناور ارتیاطات اطلاعات جهش جرکتـ نوین در تعریف تدوین مدل جدید از توسعه را برا اینگونه جوامع فراهم آورده است. مهمترین استراتژ در این مدل توسعه که از آن به توسعه دانای محور تعبیر شود گرایش جوامع به شکلدهی تبـدیل شـدن بـه جوامع اطلاعات باشد. با توجه به نقش متقابل تنگاتنگ که مفهوم توسعه دانای محور با پدیـده فنـاور اطلاعات دارد یک از بزرگترین مهمترین نیازها جوامع پذیرنده مدل توسـعه دانـای محـور امکـان توسـعه

آموزشها مربوط به فناور ارتباطات اطلاعات همچنین وسعه آمـوزش مبتنـ بـر فنـاور ارتباطـات اطلاعات باشد. که بزرگتـرین دسـتاورد ابنگونـه آموزشـها در قالـب یـک جامعـه دانـا محـور کمـک بـه یادگیر ها عموم درنهایت تربیت نیروهای متخصص در زمینهها مختلـف مـورد نیـاز جامعـه دانـای محور باشد. فناور ارتباطات اطلاعات در عصر حاضر امکان تولید تکثیر دانش را با هزینه زمان کمتر فراهم ساخته است چنانکه امروزه استفاده از چند رسانه ها استفاده از شبکه جهان اینترنت به عنوان بهترین ابزار برا فراهم ساختن آموزشها از راه دور شناخته شوند کـه بـا احتـساب مقایـسه بـین هزینـههـا آموزشها حضور بسیار ارزانتر تمام شود. با توسـعه فنـاور ارتباطـات اطلاعـات عمومیـت یـافتن ابزارها آن در میان مردم جهان این امکان برا افراد مختلف بوجود آمده تـا بـدون نیـاز بـه داشـتن دفتـر یـا مرکز به صورت فیزیک نقش یک معلم را باز کنند دانشهـا دانـستههـا خـود را در اختیـار دیگـران بگذارند که تقویت توسعه هر چه بیشتر این سیستم در مین افراد هر جامعـه مـ توانـد نویـد بخـش یکـ از مهترین نیازها یک جامعه اطلاعات با مدل توسعه دانای محور باشـد کـه همـان موضـوع اشـتراک گـذار اطلاعات باشد. نگاه به متدولوژ روششناختی آموزش در جامعه دانای محور با تکیه بـر زیـر سـاخت فناور ارتباطات اطلاعات حاک از تعامل دو سویه بین آموزش فناور ارتبطـات اطلاعـات دارد. درواقـع این فناور با استفاده از ابزارها امکانات کارکردها خود موجب ساخته شدن شـرایط محـیط سـاختار شود که در آن خود وسیله آموزش مورد بحث است. بـا توجـه بـه اینکـه کلیـه ابزارهـا امکانـات فنـاور

ارتباطات اطلاعات بسیار پیچیده به هم مربوط هستند با توجه به سرعت رشد این تکنولوژ جوان انتظـار رود که برا توسعه کاربر عموم آشنای با دانـش پـذیران در جامعـه دانـای محـور آموزشـها ایـن تکنولوز باید با توجه خاص برنامه ریز اشاعه داده شـوند ضـمن اینکـه همگـام بـا آخـرین دسـتاوردها آموزش علم این تکنولوژ نیز باشد. اگر از بعد سیله آموزش بـه فنـاور ارتباطـات اطلاعـات نظـر بیفکنیم میبینیم که این وسیله نوین امکانا ویژگ ها ممتاز جدید را برا توسعه آموزش در اختیـار همه مردم حت روستاها دور دست گذارد این امکان را برا همگان فراهم آورد تا از مهارتهـا پایه تدای به اصطلاح سواد رایانه برخوردار شوند. گو اینکه فناور اطلاعات به عنوان یـک تکنولـوژ جدید در خدمات سایر علوم امکان توسعه سایر دانشها را نیز در بستر خود فراهم آورده است. همچنین اگر بـا دید موضوع آموزش به این فناور بپردازیم آشکارا خواهیم دید کـه فنـاور ارتباطـات اطلاعـات بـه عنـوان بستر بسیار مهم کارا برا توسعه آمـوزشهـا علمـ تکنولـوژیک مـ باشـد کـه حـاو اطلاعـات آموزشها فراوان در سطوح ردهها مختلف علم تخصص فن باشد. این موضـوع آموزشـ بـسیار گسترده در نزدیک روابط انسان آشنای هر چه بیشتر افراد جامعه با ساختارها زیـر سـاختها یـک جامعـه اطلاعات گه در قالب مدل توسعه دانای محور در حال شک گیر است بسیار موثر مـ باشـد. حـال بـه ایـن مسئله از جهت دیگر بیاندیشیم:

فناوری اطلاعات ارتباطات را میتوان به بارانی تشبیه کرد که اگر در جای مناسب ببارد می توان باعث رویـش زنده شدن طبیعت شود ولی در صورتی که در جای نامناسب ببارد می تواند سبب جاری شدن سـیل یـا منـشاء شکلگیری باتلاق شود. ورود این پدیده به حوزه آموزش وبه طور خاص تعلیم تربیت نیز خالی از این دو نقش نیست. بنابراین لازم است به این نکته توجه شود که پیش از فراهم کردن امکان آمیختگـی ایـن دو مقولـه بایـد زمینهسازی فرهنگی علمی مناسب برای آن صورت گیرد. اگر اساس مفهوم تعلیم وتربیت وبـا تکیـه برانتقـال دانش آگاهی باشد دانش نیز چیزی جز اطلاعات شـناخته شـده نمـی باشـد، پـس لازم اسـت بـرای انتقـال اطلاعات به مهارتهای مناسب برای این منظور توجه کرد. فناوری اطلاعات ارتباطات در طی زمـانی کوتـاه، توانسته ست به یکی از اجزای اساسی تشکیلدهند جوامع مدرن تبـدیل شـود بگونـهای کـه در بـسیاری از کشورها به موازات خواندن، نوشتن حسابکردن درک فناوری اطلاعـات ارتباطـات تـسلط بـر مهارتهـا مفاهیم پایه فناوری اطلاعات ارتباطات به عنوان بخشی از هسته مرکزی آموزش پرو رش این جوامـع مـورد توجه قرار گرفته است. (به نقل از دانیل معاون مدیر کل در امور آموزش پرورش یونـسکو ). در حـوزه تعلـیم تربیت ونه فقط آموزش فناوریهای اطلاعات ارتباطات مجموعه وسایل ترکیبات بـه کـارگیری کـامپیوتر برقراری ارتباط است که به اشکال مختلف معلمان دانشآموزان، فرایند یادگیری گستره بالایی از فعالیتهـا آموزشی را مورد حمایت قرار میدهند.

به طور کلی درباره تاثیر ورود فناوری اطلاعات ارتباطـات در حـوزه تعلـیم وتربیـت دو دیـدگاه وجـود دارد . در اینباره میتوان به گسترهای از آراء اشاره کرد که همه آنها به این نکته قائلند که: اثـر فنـاوریهـای جدیـد بـر آموزش پرورش، تدریجی است این اثر سبب میشود که آموزش به شیوه سنتی به گونهای کارآمـدتر انجـام شود. بر این اساس فناوری اطلاعات ارتباطات باعث تسریع اطلاعات در آموزش پرورش میشـود. (رویکـرد اصلاحگرا) در کنار این رویکرد، رویکرد دیگری وجود دارد که معتقد به تحولزایی فناوری اطلاعـات وارتباطـات در آموزش بوده بر این باور است که فناوریهای جدید، ابزارها حتی اهداف تعلیم تربیت را به صورت اساسی تغییر داده آنها را متحول میکند (رویکرد تحول گرا). بنابر آنچه گفته شد، توج به این نکته حائز اهمیت است که در جهان امروز با وضعیتی که بر اثر حرکت بسوی دهکده جهانی بوجود آمده است، دیگر رویه های سـنتی انتقال دانش از طریق متن، ورقه، تمرین مانند آنها نمیتواند توجـه جوانـانی را کـه در جهـان اشـباع شـده از

رسانهها بسر میبرند را به خود معطوف کند. به نظر ضروری میرسد که عناصر اصلی نظامهای آموزشـی بـویژه معلمان در معرض تحولات آموزشی متناسب با پیشرفتهای جهان امروز قرار گیرند آگاهی بیـشتری از قابلیـت فناوریهای جدید بیابند به موازات آن راهبردهایی طرح شود که بـه ورود فنـاوری هـای جدیـد بـه کلاسـها محیطهای آموزشی، منجر به آموزش یادگیری بهتر شود. در عمل باعث شود که نقش معلم به عنوان منبـع قدرت که اطلاعات در انحصار اوست از بین برود. نقش او از ناشر اطلاعات به نقش تسهیلکننده فرایند کسب

اطلاعات تغییر یابد.به موازات تغییراتی که در عناصر نظام آموزش در نتیجه ورود فنـاوری اطلاعـات بـه وجـود میآید، تغییرات در سطح مدارس نیز قابل توجه است. در این رابطه به مواردزیر میتـوان اشـاره کـرد: تغییـر در بصیرت با ورود فناوریهای جدید به مدرسه، رسالتها شفافتر میشود مبنای روشنتری را برای تصمیمگیـری فراهم میکنند. بیان واضح روشن رسالتها به اعضای جامعه یادگیری این امکان را میدهد تا آرمانهای مدرسـه را برای آینده اقدام موزون هماهنگ به طور مناسبتری تجسم نمایند.

نحوه تعامل معلمان دانشآموزان نحوه ادار مدرسه برای یادگیری، بخشی از فلسفه یادگیری است. بـا ورود فناوری اطلاعات ارتباطات به محیط مدرسه، این فلسفه دچار تغییر شده محیطی که در آن معلم بـه عنـوان فراهمکننده اصلی محتوای آموزش شناخته میشود (فلسفه معلم محور) به محیطی تبـدیل مـیشـود کـه در آن معلم نقش تسهیلکننده فرایند کسب اطلاعات توسط دانشآموزان را بر عهده دارد (فلسفه دانشآموز محور). ...

رابطه فناوری اطلاعات با آموزش

ارتباطات اطلاعات با توجه به تعاریف شناختی که تا کنون از جایگاه آنها در توسـعه دانـای محـور درجوامـع یافته ایم بهترین زیر ساخت درتوسعه دانای محور هستند در این بین آموزش با تکمیل حلقه سوم زنجیر نقـش موثر خود را ایفا خواهد کرد. به عبارت بهتر توسعه دانای محور همپوشان سه عنصر ارتباطـات اطلاعـات آموزش فراهم خواهد شد که البته در این میان نباید از نقش مکانیزمها اقتصاد سیاس فرهنگ موثر بـر جامعه غافل شویم.

توسعه اطلاعات به عنوان یک از هداف کلید در جوامع اطلاعات وقت حاصل شـود کـه همـه افـراد در شرایط سن زمان مکان مختلف قادر به دستیاب به اطلاعـات مـورد نیـاز خـود باشـند. بـسیار از ابزارهـاو امکانات فناور ارتباطات اطلاعات موجبات ایجاد تکنیکها خلاقیتها بدیع در امر اموزش شد انـد کـه در نوع خود توانند نقش مکمل آموزشها کلاسیک را داشته باشند.

فناور ارتباطات اطلاعات باعث افزایش سطح کم وکیف امور آموزش شده است. زیـرا حـداقل مزیـت آن این است که در وقت دانش پذیران صرفه جوی ایجاد کند یادگیر آنها را تـسهیل مـ بخـشد. فنـاوری ارتباطات اطلاعات به عنوان یک تکنولو ید بسترها موقعیتها فراوان را بـرا آمـوزش فـراهم مـی آورد. با توجه به تمام مطالب ذکر شده انتقادات نیز بر مسئله دخالت فنـاور ارتباطـات اطلاعـات بـه عنـوان مجموعه از امکانات ابزارها نرمافزار سختافزار در جریان آموزش کلاسیک حذف رابطه تعامل دوسویه استاد شاگرد وارد شود. در مقابل اینگونه واکنشها کـه قطعـاَ ناشـ از عـدم شـناخت صـحیح امکانات ظرفیتها فناور ارتباطات اطلاعات در امر اموزش باشد باید اظهار داشت که ایـن تکنولـو ی تنها به عنوان وسیله ابزار جهت ایحاد تسهیل گاه تسریع در آموزش استفاده شود. به هر حال حضور بروز استفاده از تکنو لو در امـور آمـوزش بـرا دسـت یـاب بـه جامعـه اطلاعـات مبتـ بـر

استانداردها حامعه دانای محور امر اجتناب نا پذیر است در این راستا با تکیه بر توسعه زیر ساختها موزش توجه جد بـه مـسئله توسـعه نهادهـا آموزشـ بـا بـر خوردار از استانداردها مناسب متناسب با چهارچوبها تعیین شده در مش کلان جامعه دانای محور امر اجتناب ناپذیر است. از این رو بایست در طراح تدوین استراتژ ها راه انداز نهادها آموزش کلیه نیازها

جامعه مورد بررس دقت نظر قرار گیرد. همانطور که قبلاً ذکر شد تامین دو دسـته ازشـاخصهـا توسـعه آموزش یعن سواد عمـوم سـواد تکنولو یـک بـر عهـده نهادهـا آموزشـ عمـوم نهادهـا آموزشـ تکنولوژیک خواهد بود. در جامعه ما آموزش پروروش به عنوان مهمترین عنصر در امـر وسـعه آمـوزشهـا عموم که در نهایت امر موجبات تامین توسعه هدفمند سواد را در سطح عموم جامعه فراهم مـ کنـد بـه عنوان بستر برا ریز آموزشها کلاسیک مقدمات در جهت هدایت اصول ظرفیتها توانای ها دانش پذیران جامعه منتطبق بر اصل نیازها جامعه مطرح باشد. از سو دیگر آموزش عال ارگـانهـا تامین کننده این نوع از دانش به عنوان عناصر توسعهدهنده آموزشها تکنولو یک زمینه ساز تـامین توسـعه هدفمند سواد در سطح پیشرفته جامعه خواهند بود نقش خود را با بستر ساز ها لازم بـرا ارائـه توسـعه آموزشها فن پیشرفته با توجه به استانداردها تعیین شده برا ایجاد توسعه بر اساس مدل دانای محـور به انجام رساند. در ساختار توسعه اینگونه آموزشها تاکید دقت بیشتر بر علایـق توانـای هـا دانـش پذیران صورت پذیرد بنابر همین مسئله در سطح آموزشهـا تکنولو یـک کـه مرجـ توسـعهدهنـده آن دانشگاهها خواهند بود دو اصل علایق دانش پذیران نیازها جامعه مورد هدف برنامه ریز قرار گیرد.

نقش فناور اطلاعات در توسعه نهادها آموزش عال با توجه به اینکه اصولاً افراد دانش پذیر در این سـطوح از سواد تکنولو یک لازم برا بهره گیر این ابزار برخوردارند در عصر حاضر بـسیار پیچیـده گـسترده مـی باشد. با نگاه به وضع آموزش عال شرایط اجتماع اقتصاد ترکیب جمعیت کشور به خوب روشن شود که متاسفانه بسترها زمینهها لازم برا گسترش آموزش عال در سـطح تمـام افـراد کـه مایـل بـه برخوردار ازاین امکان هستند فراهم نم باشد وحت قریب به اتفاق عده هم که هر سـال بـا پـشت سـر گذاشتن مراحل گزینش وارد نظام آموزش عال شوند فاقد هدف پـشتوانه اجتمـاع لازم در رشـتههـا تحصیل خود هستند. لذا به جاست که با بررس دقیق نیازها امکانات جامعـه بـا اسـتفاده از ابزارهـای کـه فناور ارتباطات اطلاعات در اختیار گذارد نسبت به تعینن سازو کارهـای کـه بـا اسـتفاده از انهـا بتـوان آموزش عال را به صورت نهادینه توسعه بخشید اقدام کرد. نباید از یاد بـرد کـه توسـعه نهادهـا آموزشـ در جامعه دانای محور الزاماَ نیازمند برخوردار از مراکز فیزیک نیست این امر تواند با اسـتفاده از امکانـات تکنولوژ ها مختلف در بعد مجاز نیز فـراهم شـود. شـاید توسـعه دانـشگاهها مجـاز یکـی از بهتـرین شیوههادر انتقال دانش با استفاده از سیستمها آموزش از راه دور باشد. انتقال سواد تکنولو یـک بـا اسـتفاده از فناور ها گوناگون از جمله اهداف است که نظامها آموزش عال مجاز دنبال شود. قبل از گرایش به دانشگاهها مجاز بهترین سایل آموزش از راه دور استفاده از رادیو بعدها تلویزیـون بـود کـه بـه روشـن پیداست که این شیوهها ار مهمترین نقص آموزش که همان عد ایجاد ارتباط تعامل دو سویه است رنج مـی بردند. بنابر این با توسعه آموزشها مجاز بایستی سع بر این تا ارتباط نزدیک تر ملموس تـر بـین استاد دانشجو بر قرار شود. در این مقوله شاید بعنوان یادآوری بتوان مواردذیل رابعنوان فواید محاسـن بهـره گیر ازسیست ها آموزش مجاز برا نهادها دانشگاه نام برد:

الف) توسعه نهادها آموزش عال مجاز در جامعه دانای محور که با نام دانشگاهها مجـاز شـناخته مـی شوند نقش بسیار موثر مفید در همگان شدن آموزش عال در بین جویندگان دانش خواهد داشت. زیرا یک از مختصات استانداردها یک جامعه دانای محور امکان بستر ساز توسعه دانـش بـرا همـه افراد در استعدادها توانای ها مختلف است.

ب) بسیار از افراد به دلیل مشکلات گوناگون امکـان حـضور اسـتفاده از کـلاسهـا فیزیکـ را ندارنـد

همچینن افراد مختلف هستند که با داشتن اطلاعات تجرب فاقد اطلاعات علم دقیق باشند ایـن مسئله به آنها فرصت دهد تا از طرق ساده تر ارزانتر به دانشها علم مورد نیاز خود دست پیـدا کنند.

ج) از گذشته مثل معروف وجوددارد که گوید همه چیز را همگـان داننـد همچنـین در فرمایـشات پیـامبر اسلام نیز بر این نکته تاکید شده که علـم آمـوز دانـش انـدوز هـیچ فاصـله مکـان زمـان نمـی شناسد(اشاره با احادیث" اطلبوا العلم من المهد ال العهد" "دانش بیاموزید حت اگر آن دانش در چین باشد")

با توجه با این تاکیدات بسیار آموزنده با نگاه به استانداردها جامعه دانای محور مبن بر وزیـع عـام دسترس بودن اطلاعات بسیار از افراد در روزگار حاضر قادر با حرکت زمان مکان برا دست یاب به دانش نیستند بنابراین جامعه دانای محور با استفاده از ابزارها نهادهـا آموزشـ ایـن امکـان را فـراهم آورده است که دانش جویان علاقمندان به فراگیر علم انش در هر موقعیت مکان زمان قادر بـه دستیاب اطلاعات مورد نظر خود باشند.

د) یک از بزرگترین معضلات در یک جامعه که بر مدل توسعه دانی محور تاکید نم ورزد ایجاد سدهـا موانع مختلف برا رسیدن علاقمندان به سطوح عال آموزش باشد. نمونه معضل که همکنون در کشور با آن مواجه هستیم. تعداد بالا متقاض ورود به دانشگاه ظرفیـت محـدود دانـشگاهها کـشور باعث شده از سیستم موجود پذیرش دانشجو در ایران اصطلاحاً با قیف وارونه تعبیر شود که ورود به سیستم بسیار دشوار خروج از آن ساده است در مقابل سیستم کشورها توسعه یافته کـه معـولاً امکـان تحصیلات عال را بدون مانع برا همگان فراهم کنند تنها به افراد مدرک اعطا مـ کننـد کـه توسعه دانشگاهها مجاز به عنوان نهادهـا آمـوزش واقعاً از نظر علم به سطح مطلوب رسیده باشند.

عال تواند در رفع این معضل حذف این کارکرد غلط سیستمها فعل موثر باشـد بـه صـورت کـه همه افراد توانند به صورت آزاد در دوره مورد علاقه خود به تحصیل بپردازند پس از کسب اطلاعـات علم وارد بازار کار شوند.

 یک از اهداف استراتژ ها جامعه دانای محور حذف رفع فعالیتها زاید وقت گیـر اسـت کـه

ه) معمولاً این فعالیتها را در نظامها بروکراتیک شاهد هستیم. دانشگاهها مجاز که بایست به عنـوان الگوها دانش محور در جامعه مطرح باشند این امکان را بوجود آورند که ایجاد توسـعه نهادهـا آموزش با سرعت بیشتر سرمایه گذار کمتر مقدور باشد زیرا ضمن کاستن از یازها سرمایه گذار فیزیک کلیه ارتباطات علم را در قالب محیط دیجیتال انجام دهنـد موجـب کـاهش بروکراسـی صرفه جوی در وقت هزینهها جامعه شوند. به عبارت بهتر به جا پرداختن به مـسائل حاشـیه به محتوا اصول علم پرداخته خواهد شد.

و) یک از کلید رین اهداف در جامعه دانای محور ایجاد پل ارتباط بین فعالیتها دوران آموزش بعـد از آموزش باشد. به عبارت دیگر سع شود تا بین نیـازهـا اجتمـاع ظرفیتهـا بـازار کـار بـا دانـشگاهها مجـاز آموزشها تخصصها گوناگون ارتباط هماهنگ دقیق وجـود داشـته باشـد.

شرایط را فراهم آورند تا مراکز اقتصاد صنعت به صورت بسیار ساده تر دقیق تر با مراکز آموش عال ارتباط بر قرار کنند در نتیجه یک تعامل منطق دوسویه از این ارتباط حاصل شـود کـه قطعـاً در گرایش بخش اقتصاد جامعه به بهره بردار از مولفهها دانای محور برا توسعه موثر خواهد بود.

ز) همه ساله شاهد موفقیتها علم جوانان کشورمان در عرصـههـا مختلـف علمـ هـستیم همچنـین بسیار از اساتید کارشناسان ایران در کشورها مختلف در حال فعالیتهـا علمـ تحقیقـات مـی باشند. با استفاده از امکانات دانشگاهها مجاز امکان هره بـردار از ایـن تـوان اسـتعداد بـالا بـرای علاقمندان به فعالیتها علم در کشور فراهم شود.

 یک از شاخصها تعیین کننده در توسعه جوامع در عصر حاضر میزان اطلاعات تولید شده صادر شـده

ح) از آن جامعه باشد. در این بین دانشگاهها مجاز دو مزیت عمده را با خود به همراه مـ آورنـد اولاً اینکه به ما فرصت دهند که بسیار سریع نتیج تحقیقات فعالیـتهـا علمـ خـود را بـه جهانیـان معرف کنیم ثانیاً به علت خاصیت ذات دانشگاهها که محل چالشها علم باشند این امکان بوجـود آید که دانش پذیران اندیشمندان از کشورها وناگون به این دانشگاهها وارد شـوند زمینـه سـاز توسعه چالشها علم برا تولید اطلاعات باشند.

) همانطور که بسیار از اندیشمندن ایران در حال حاضر مشغول تـدریس علـوم مختلـف در دانـشگاهها معتبر جهان هستند در محافل علم جهان از سطح بالای بر خوردارند لازم است که دانشگاهها ما نیز در این سطح مورد توجه قرار گیرند حضور بیشتر پر رنگ تر ملموس تر دانشگاهها کجاز در عرصه محافل علم تواند در با رفتن جایگاه علم دانشگاهها کشور نقش ثر داشته باشد

جایگاه آموزش در برنامه چهارم توسعه

 برنامه توسعه سازمان ملل با تکیه بر تجربیات مدلها گوناگون توسعه از مفهوم جایگـاه توسـعه انـسان بـه عنوان روند که دامنه انتخاب مردم را وسعت بخشد یاد کند در ایـن تعریـف فرهنـگ را بـه عنـوان مولفه مهم در استراتژ توسعه به رسمیت شناخته است. گـسترش تنـوع ابزارهـا امکانـات اطلاعـات ارتباط تبدیل شدن دنیا حاضر به دهکده جهان که در آن سرعت انتقال اطلاعات دانش تا حد زیاد بالا رفته است به طرز غیر قابل باور ساختارها فکر فرهنگ جوامع را همسان همگون ساخته است. به گونه که کاربر یک تکنولوز جدید به سرعت در میان جمـع کثیـر از مـردم دنیـا پـذیرت معـضلات فرهنگ جوامع باشد که در حال گذر از شکل کلاسیک ب شکل مدرن مـ باشـند. توسـعه زیـر سـاخت آموزش برا دست یاب به جامعه دانای محور ا توجه به مسائل اولویتها فرهنگ این امکان را دهـد تا گزینش توسعه ابزارها مورد نیاز با توجه بـه مـسائل چهـارچوبهـا فرهنگـ مـردم صـورت گیـرد همچینین باعث بوجود آمدن احساس نیاز به مسائل ابزارها مختلف اطلاعات ارتباط هستند. اما نکتـهای که بسیار مهم است بایستی دربرنامه چهارم بیشتر به آن توجـه شـود، ایـن اسـت کـه مـا در بحـث آمـوزش درکنارتدوین صحیح آموزش عمومی وتکنولوژیکی،درامرآموزش دستگاهی،دستگاهها ونهادهای مختلفـی داریـم.

یعنی دستگاهی است که کاملاً خود رهرواست جلوتر از سایرین در همه ابعاد حرکت میکند دستگاه دولتی را نیز داریم که مثلاً الفبای بحث نیازسنجی را نمیداند در واقع ا یک مقررات کلی، مجموعه را پیش میبرد باید در برنامه چهارم، این الگو کاملاً شکسته شود . بنابراین ضرورت دارد که در برنامه چهارم توسعه، طراحی، برنامهریزی اجرا به صورت غیرمتمرکز در برنامهها گنجانده شود، بهطوری که دستگاههای خـودرهرو در همـه موارد بتوانند فعال شوند دستگاههایی هم که کمتر توسعه ی?افتهاند با مقررات خاصی هدایت شون از طرفی رقابت هم بین موسسات ایجاد شود. اگر هدف نهایی توسعه منابع انسانی، ایجاد فرزانگی افزایش فرهیختگـی در سازمانها باشد، یاز به فضایی داریم که اعمال رهبری با تکیه بر نقش مربیگری کامل سازمانی در آن انجا گیر .نیاز به ایجاد محیطی داریم که یادگیری سازمانی به باور هنجـار سـازمانی تبـدیل شـود. نقـش اصـلی کلیدی رهبران، ایجاد فضایی در سازمان است که کارکنا بتوانند توسعه یابند، کارهای برجسته انجام دهند به دیگران، آموزش دهند . بنیان اصلی انسانهایی که در قرن 21 به بازار کار وارد میشوند، افراد با استعدادی هستند

که به سرعت میتوانند دانش جدید را فراگیرند از یکدیگر بیاموزند. این بدین مفهوم اسـت کـه مـدیریت بایـد نگرش خود را نسبت به اینکه کارگران هزینههایی هستند که باید کاهش یابند تغییر دهد. در مطالعـات جدیـد صفت را بهعنوان صفات اساسی لازم برای راهبران درنظ گرفتهاند:

ارزش: ایجاد دفاع از ارزشها

آرمان: داشتن ظرفیت عرصه آرمان

ظهر تجسم رهبر جهانی

ارتباطات: داشتن توان کافی برای ابلاغ پیامهای رسا موثر

راهبرد: راهبردانه اندیشیدن عملکردن

تصمیم: آگاهانه تصمیم گرفتن

دانایی: بسط مبانی دانایی

کارکنان: معمار طراح منابع انسانی

خویش: خودشناسی ( وسعه خودآگاهی).

همانگونه که کاملاً مشهود است یکی از ویژگیهای موردنظر رهبران عصر جدید، معمـاری نظـام منـابع انـسانی میباشد. طبق بررسیهای بعمل آمده توسط مرکز مدیریت خلاق، چندقابلیت را که بـارهبری ثمـربخش مـرتبط است، مشخص کرده است:

رفته: شناخت تمام تواناییها ناتوانیهـای افـراد نحـوه نفـوذ آنهـا در دیگـران نحـوه

پیش  خودآگاهی پذیرفتهشدن آنها از سوی دیگران که در حقیقت این موضوع، اشاره غیرمستقیمی به بحث مهـم «هـوش

 عاطفی» دارد.

رهبران با تشویق دیگران، روسا، همکاران زیردسـتان بـه دادن بازخوردهـای بازخورد :

ترغیب به  عادت صریح سازنده، خودآگاهی را توسعه میدهند.

دلبستگی به یادگیری، حاکی از دلبستگی به آفرینندگی ایجاد چشمانـدازهای جدیـد

یادگیری :

 عطش اندیشیدن به روشهای جدی است. این چشمانداز جدید باعثمیشود که هبراز دل اوضاعآشفته، مفـاهیم روشنی کشف کند این رویکرد از رسالتهایاساسی مدیران منابعانسانی است.

رهبری زندگانی با هم رابطه نزدیـک دارنـد. بـه همـین علـت مـدیران لایـق در  زندگی:

در کار  تلفیق سازمانها عصر جدید باید از خود درکی قوی داشته باشند، نه اان نحوه پذیرفتهشـدن آنهـا از سـوی دیگران که در حقیقت این موضوع، اشاره غیرمستقیمی به بحث مهم »هوش عاطفی« دارد.

رهبران با تشویق دیگران، روسا، همکاران زیردسـتان بـه دادن بازخوردهـای

بازخورد :

ترغیب به  عادت صریح سازنده، خودآگاهی را توسعه میدهند.

دلبستگی به یادگیری، حاکی از دلبستگی به آفرینندگی ایجاد چشمانـدازهای جدیـد

یادگیری :

 عطش اندیشیدن به روشهای جدید است. این چشمانداز جدید باعثمیشود که رهبراز دل اوضاعآشفته، مفـاهیم  روشنی کشف کند این رویکرد از رسالتهایاساسی مدیران منابعانسانی است.

رهبری زندگانی با هم رابطه نزدیـک دارنـد. بـه همـین علـت مـدیران لایـق در

 زندگی:

در کار  تلفیق سازمانها عصر جدید باید از خود درکی قوی داشته باشند، نه اینکه خود را افرادی بدانند کـه فقـط بـا موقعیت شغل شناخته میشوند . امروزه مرز مشخصی بین کار زندگی وجود نـدارد. بایـد بـین نیازهـای اجتماعی خانوادگی نیازهای شغلی، موازنه برقرار کرد اگر بخواهیم دقیقتر بگوییم باید این نیازهـا را با هم تلفیق کرد. موازنه میان زندگی شخصی کاری، سبب ایجاد حس صداقت اصالت نیز میگردد این حس است که بسیاری از کارکنان در رهبر خود بهدنبال آن میگردند و نکته آخر در کار رهبران عصر جدید، حرمت نهادن به تفاوتهای دیگران است. البته منظور ما از تفاوتها، توانایی ترکیب تکمیل دیدگاههای گوناگون احترام بهآرا ارزشهای افراد است

منابع

[1 [زرگر، محمود. اصول مفاهیم فناوری اطلاعات. تهران: بهینه، 1380

[2 [سرکار آرانی، محمدرضا. فرهنگ آموزش در ژاپن. تهران: روزنگار، 1381 .

[3 [عطاران، محمود. جهانی شدن، فناوری اطلاعات تعلیم تربیت. تهران: آفتاب مهر، 1381

[4 [قورچیان، نادرقلی. فناوری اطلاعات ارتباطات در آموزش پرورش. تهران: فراشناختی اندیشه. 1382

[5 [ونتلینگ، تیم. برنامهریزی برای آموزش اثربخش. ترجمه مجمد چندری. تهران: دانشگاه تربیت مدرس، 1375 .

[6] Aggarwal.j.C| Principles| Methods and Technigues of Teaching| Second

Revised Edition| 2001.

[7] Garrison.D.R & Anderson.T| E-Learning in the 21st Century| First Published

| 2003

[8 [حسنی،فرنود،آموزش جامعه دانایی محور،تهران،1382

با آرزوی ایرانی توسعه یافته با فناوری اطلاعات و ارتباطات