بهبود فروشگاه

شکاف دیجیتالی،چالش بزرگ قرن بیست و یکم

World Linkجهانی شبکه

سال انتشار: فوریه ی 2002

کلید واژه ها:شکاف دیجیتالی،سیستم باند پهن،اقتصاد مبتنی بر دانش،آموزش دیجیتال

چنانچه شبکه ی اینترنت در آینده به کانون جهانی داد و ستد مبدل گردد،در آن صورت چه سرنوشتی درانتظار میلیونها نفری خواهد بود که اتصال به اینترنت برای آنان امکان پذیر نیست.شاید هرگز نتوان پاسخ این سوال را بدست آورد. دگرگونی یک شبکه اسرار آمیز دولتی و نفوذ آن درسیستم ارتباطات جهانی،تبادل اطلاعات و بازارهای تجاری،اینترنت را به عنوان منشاء شکافی عظیم میان کشورهای صنعتی و در حال توسعه مطرح ساخته است.اصطلاح شکاف دیجیتالی(ivide igitalD D)صورت مختصری برای بیان نابرابریهای بین المللی در زمینه دسترسی به تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات می باشد.به عبارت دیگر می توان اذعان داشت تا اندازه ای شکاف مذکور نشانه ای از تهدید قدرتهای نیرومندی است که جهان را در قرن بیست و یکم به پاره ای نابرابر از نظر دسترسی به اطلاعات تقسیم می کنند.

برخی استدلال می کنند نیروهای مذکور موجب شده اند اغلب ملل جهان در دام عقب ماندگی دائمی گرفتار آیند.همچنین درگیریهای منطقه ای می تواند روحیه هر ملتی را تضعیف کرده و گرفتاریهای فراوانی را به بارآورد.هرچند شواهدی دال برنقض عملکرد جهانی درخصوص دسترسی به تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات وجود دارد،با این وجود برخی ناظران از اینترنت به عنوان عامل بالقوه ای برای نجات مردم عقب مانده جهان نام می برند.

این قبیل ناظران خوشبین استدلال می کنند شیوه اقتصادی جهانی به گونه ای دگرگون شده که به ایجاد فرصتهای جدیدی برای تولید ثروت منجر گردیده و برای بهره برداری از یک چنین فرصتهایی،چاره ای جز استفاده از شبکه جهانی اینترنت وجود ندارد.

ارتباط با شبکه جهانی اینترنت در اغلب مناطق جهان کاری بس دشوار است.درحالیکه ساکنان نیویورک در اندیشه ارتقای سیستم ارتباط با اینترنت ازطریق تلفنهای متعارف باسیستم باند پهن(Broadband )هستند،اغلب ساکنان کشورهای در حال توسعه از شنیدن صدای بوق آزاد تلفن محروم بوده اند چه برسد به اینکه از ماوس یا موتور جستجوگر اینترنتی استفاده کنند.

دسترسی میلیونها نفر ازساکنان کشورهای یاد شده به اینترنت،می تواند به طرق مختلف موجب بهبود زندگی آنان گردد.اما به نظر می رسد تحقق این امر کاری بس دشوار و طاقت فرسا می باشد.با این همه تعداد افرادی که پذیرای این چالش بوده اند،روز به روز درحال افزایش است.

این کارآفرینان فعال برای پیشبرد اهداف خود که بر عدالت و انصاف در زمینه برنامه های جهانی گسترش قدرت استفاده از اینترنت برای تمامی ملل دنیاست منتنی است،ازهیچگونه کمک مالی و حمایت معنوی مضایقه ندارند.اما با این حال هیچ یک از افراد یاد شده توقع ایجاد یک مدینه فاضله را نیز درسر نمی پرورانند.در اکثر موارد،اقدامات انجام شده هیچ گونه سود مادی برای آنان در بر ندارد و آنها صرفا به تحقق اهداف خود می اندیشند.

کار(فعالیت)در محل

سام کارلسون اقتصاددان،بنیانگذار و مدیر اجرایی موسسه (Links orld W )است.فعالیتهای موسسه مذکور که در واشنگتن مستقر می باشد در زمینه از میان بردن شکاف دیجیتالی است. کارلسون پس از چهار سال فعالیت برای بانک جهانی،پیرامون برنامه های آموزشی پایه در بامکو پایتخت کشورمالی،به تاسیس موسسه (ورلدلینکس) مبادرت نمود.در زمان بازگشت وی به واشنگتن در تابستان1996،اینترنت واقعاٌ با رشد چشمگیری همراه بود.

وی می گوید:گذشت زمان طولانی در یک کشور در حال توسعه موجب گردید تا به مشکلات عادت کنم،اما رشد خارق العاده اینترنت در همین مدت مرا به فکر واداشت.کارلسون در تابستان 1996 چندین بار از مدارس منطقه واشنگتن دی سی بازدید به عمل آورده و مشاهده کرد که چگونه تکنولوژی به دگرگونی روشهای یادگیری کودکان منجر شده است. وی بر اساس مشاهدات خود می افزاید:برای من محرز شده است که اگر بانک جهانی تمام فعالیت خود را بر آموزشهای پایه ای ساکنین کشورهای فقیر و آفریقایی متمرکز سازد،مدت 25 سال به طول خواهد انجامید تا تمامی این افراد از دوره آموزش ابتدایی همگانی برخوردار شوند که در صورت تحقق نیز تمامی مشکلات آنان حل نخواهد شد. مسئله اصلی که در قالب ماموریت جدید کارلسون تجلی یافت،دسترسی کودکان کشورهای در حال توسعه به اقتصاد .بود) The K now ledge Econom y )دانش بر مبتنی

از این رو،هدف اساسی موسسه ورلد لینکس آموزش معلمان و دانش آموزان کشورهای در حال توسعه برای استفاده از تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات به منظور بهبود روشهای آموزش و یادگیری است.

مبارزه برای دستیابی به هدف یاد شده منوط به حلِیکسری مسائل به هم پیوسته به شرح ذیل است:

• تجهیز مدارس به شبکه اینترنت

• تهیه و تدارک کامپیوتر و نگهداری از آن

• آموزش مربیان و تهیه ابزار آموزشی مناسب

پیچیدگی وظیفه مذکور،موسسه ورلد لینکس را برآن داشت تا به منظور از میان بردن شکاف دیجیتالی،راهبردی منسجم اتخاذ نماید.مشاوره و تدارک کمکهای مادی،حداقل اجزای تشکیل دهنده راهبر یاد شده هستند.کارلسون که در زمینه آموزش و پرورش نیز از تجربیاتی برخوردار است،به ویژه درخصوص امر آموزش احساس نگرانی می کند و می گوید: وقتی تمامی تجهیزات لازم برای نصب کامپیوتر در کلاسهای درس فراهم آمد،در این صورت مشکل ترین بخش کار یعنی آموزش مربیان،مدیران مدارس و دانش آموزان فرا میرسد.

ما باید به این افراد آموزش دهیم چگونه می توانند از تکنولوژی یاد شده به طرز مفید و ثمر بخشی استفاده نمایند. در حال حاضر،موسسه ورلد لینکس در26 کشور در حال توسعه شامل 12 کشور آفریقایی و خاورمیانه، 7 کشور در آسیا و 7کشور در اروپا و 7 کشور نیز در آمریکای لاتین - فعالیت دارد.موسسه فوق معمولاٌ به آغاز فعالیتهای خود در کشوری جدید با اجرای یک پروژه آزمایشی در تعدادی از مدارس آن کشور شروع مبادرت می نماید.به نحویکه مدارس یادشده ازتمامی امکانات پروژه آزمایشی ازقبیل کامپیوتر،برقراری امکان ارتباط با اینترنت و آموزشهای لازم برخوردار می گردند. هدف نهایی از اجرای برنامه های فوق این است که مقامات محلی یا از محل اعتبارات دولتی و یا بواسطه جلب حمایت مالی وام دهندگان بین المللی در جهت گسترش اینگونه پروژه ها درسطح کشور ترغیب شوند.درتضاد با راهبرد جامع و کاملی که ازسوی موسسه ورلدلینکس اتخاذ شده،موسسه اسکولزآن لاین(nline O Schools )مستقردر سنخوزه کالیفرنیا حداکثر تلاش خود را به مسئله اتصال به اینترنت متمرکز نموده است.موسسه اسکولز آن لاین در سال1996 توسط گروهی از دست اندرکاران تکنولوژی پیشرفته تاسیس گردید.موسسه اسکولز آن لاین اساساٌ به منظور نصب اینترنت در مدارس مناطق محروم آمریکا تاسیس و آغاز به کار نموده است.

موسسه مذکور در اواسط سال1999 از طریق مشارکت با شرکت ورلد لینکس و دیگرسازمانهای غیرانتفاعی که دراین زمینه فعالیت می کردند،کوششهای خود را متوجه کشورهای درحال توسعه نیز نمود.

شرکت اسکولز آن لاین در حال حاضر از طریق نامه های الکترونیکی که از آفریقای جنوبی دریافت می دارد،به راه اندازی پروژه آزمایشی چهار مدرسه در منطقه کمک می کند. البته در صورتی که امکانات لازم فراهم نباشد یا اینکه شرکتهای فراهم کننده خدمات اینترنتی به فعالیت خود خاتمه دهند، هیچ یک از امور( ISP= Provider Service )فوق عملی نخواهد شد.اگر مسئله استطاعت مالی برطرف گردد،نه تنها دسترسی به اینترنت،بلکه تمامی مسائل مربوط به اجرای پروژه حل خواهد شد .علاوه بر این،معلمان ناچارند برای جبران هزینه های مالی به اضافهکاری بپردازند.مدارس تحت پوشش طرح نیز برای پرداخت هزینه کاغذ،تونر و ... نیاز به سرمایه دارند.همچنین هزینه های مربوط به استفاده از خدمات شرکتهای اینترنتی نیز که در تعداد زیادی از مناطق پرهزینه است باید پرداخت گردد و فضای آموزشی مورد نیاز نیز باید احداث،نگهداری و مرمت گردد.

ما با ارائه برنامه های ویژهای به مدارس تحت پوشش طرح یاد میدهیم که چگونه مدارس مشابه توانستهاند امکان تداوم اجرای پروژه را فراهم آورند.این مدارس میتوانند الگوی مناسبی دراین زمینه باشند.آنان ناچارند طرح استمرار پروژه را بهنحوی طراحی کنند که برای آنان کارآمد باشد .اساسیترین سیاستی که شرکت اسکولز آن لاین مسئولیت اجرای آن را در مدارس برعهده دارد،ایجاد مرکز یادگیری اینترنتی( CENTER G LEARNIN INTERNET THE )است. شرکت اسکولز آن لاین برای تداوم فعالیت مراکز اینترنتی فوق،معلمان محلی را آموزش داده و از مقامات منطقهای دعوت میکند تا برای اطمینان یافتن از اتصال به اینترنت از اینگونه اماکن بازدید بهعمل آورند.موسسه یادشده تا اواخر سال2001، حدود19 پروژه آموزش اینترنت را در کشورهای در حال توسعه،آمریکا،اسپانیا،فلسطین و ژاپن راهاندازی کرده است.سومین برنامهای که در این خصوص ارائه شده مربوط به موسسه(EXCHANGE PUTER M CO RLD O W ) مستقردر ایالت ماساچوست ایالات متحده آمریکا است.

برنامه مذکور بهشدت بر مسئله تامین سختافزارهای کامپیوتری تاکید دارد.تیموتی اندرسون بنیانگذار و رئیس موسسه یادشده میگوید:شما هرکجا بخواهید میتوانید این برنامه را آغاز کنید.ما بانی اجرای آن هستیم. وی میافزاید:ما میگوئیم شما می توانید با قیمت بسیار ارزان تجهیزات کامپیوتری را خریداری کرده و به اینترنت متصل شوید.ما تنها اجرای بخش کوچکی از کار را بهعهده داریم.موسسه ما اکیداً به مسئله کودکان توجه دارد.

جوانان بی بضاعت نیز باید قادر به استفاده از اینترنت استفاده باشند.کامپیوترهاییکه توسط موسسه ورلدکامپیوتر اکسچنج به کشورهای درحال توسعه ارسال می گردد ازسوی شرکتهای بازرگانی اهدا شدهاند.کامپیوترهای ارسالی دست دوم و در عین حال مفید و کارا هستند.دستگاه های مذکور توسط اندرسون و کارکنان داوطلب وی مجدداً تعمیر و بازسازی میشوند.شرکت ورلد کامپیوتر اکسچنج تا اواسط نوامبر 2001 با 869 مدرسه در24 کشور جهان در این خصوص همکاری داشته است.

همچنین موسسه مذکور کانتینرهای چهل فوتی حاوی حدود 380 دستگاه کامپیوتر،مانیتور،ماوس و تجهیزات گوناگون شبکه های کامپیوتری را،برای استفاده گروهی از مددکاران اجتماعی به مناطق روستایی نپال و همچنین به برنامه های توسعه پایدار سازمان ملل در کامرون و بنین و برای یکگروه بینالمللی کمکرسانی در نیجریه و آنگولا و نیز پروژه انجمن کامپیوتر برای مدارس در شهرگوای هندوستان ارسال نموده است.

علاوه براین،در اوائل سال 2000 نیز محموله دیگری به بنگلادش،اوگاندا و ایالت گجرات (هندوستان)ارسال گردید. اندرسون به گزارش اخیر موسسه برجیس(ORG.ES G BRID(یک سازمان بینالمللی غیردولتی است که به ارزیابی ابتکارات و سیاستهای رفع شکاف دیجیتالی پرداخته و میگوید:درگزارش مذکور مسئله دسترسی واقعی به اینترنت مطرح گردید که این امر خود فراتر از دسترسی فیزیکی به اینترنت است.دسترسی واقعی به اینترنت این امکان را برای مردم فراهم میآورد که با استفاده از تکنولوژی بهنحو موثری سطح زندگی خویش را ارتقاءدهند.

در هر صورت،شرکت ورلد کامپیوتر اکسچنج در عوض صرف اهم تلاش خود در جهت مونتاژ تمامی قطعات لازم برای دسترسی به اینترنت،سعی دارد بااتکاء برشرکای اصلی و دریافتکنندگان کامپیوترهای خود،تعداد زیادی از معضلات اجرای پروژه را حل کرده و بر مشکلات کار فائق آید.موسسه یادشده و شرکای اصلی آن همواره برای کاربران کامپیوترهای خود،توصیه هایی پیرامون چگونگی تداوم فعالیت پروژه ارائه میکنند که از آن جمله میتوان به سالم نگهداشتنکامپیوترها،شبکه و نحوه استفاده درست از آن اشاره نمود.همچنین این شرکت افراد را ترغیب میکند تا برنامه های خود در این زمینه را بهصورت کتبی برای آنان ارسال کنند.

همچنین این شرکت برای تعمیم روحیه پاسخگویی درمیان کاربران،متعاقباً برنامه های دریافتی را از طریق شبکه اینترنت برای بررسی و درک آن توسط مردم دردسترس آنان قرار می دهد.

شرکت یادشده به منظور اینکه در درازمدت پاسوخگوی هزینه های اجرای پروژه باشد از یک استراتژی دومنظوره استفاده میکند.بدینترتیب که درتعدادی از مدارس تحت پوشش پروژه،طی ساعات متعارف کلاسهای درس،استفاده از کامپیوتر تنها به دانشآموزان اختصاص داشته و پس از پایان کلاس هرفرد میتواند با پرداخت مبلغ معینی از خدمات اینترنتی مدرسه استفاده نماید. در واقع با استفاده از درآمدی که از طریق روند تجاری فوق بهدست میآید،میتوان هزینه های جاری اتصال به اینترنت را پرداخت کرد.این چنین روندی به نفوذ اینترنت در اقشار مختلف مردم و توسعه محلی آن منجر میگردد.اندرسون اظهار میدارد:هدف ما کمک به مردم ضعیف است.وی میافزاید:ما اطمینان داریم دسترسی به کامپیوتر موجب تحول و دگرگونی در مناطق روستایی خواهد شد.

پدیده ی شکاف دیجیتالی

آیا تمامی شور و اشتیاقی که نسبت به کامپیوتر و اینترنت ابراز میگردد بیجا و بیمورد است.آیا برطرف نمودن شکاف دیجیتالی سزاوار چنین توجه ویژهای است.اعداد و ارقام،آشکارا نشاندهنده این واقعیت می باشند که میزان دسترسی به اینترنت و همچنین تعداد خبرگان علوم کامپیوتری بهنحوی نابرابر در میان ملل کشورهای جهان متفاوت می باشد. این امر مسئله غیرمترقبه ای نیست،زیرا درجهان امروز دسترسی به دانش اغلب محدود است.براین اساس،علت اهمیت فوق العاده تکنولوژی اطلاعات مشخص می گردد.این در حالی است که برخی ناظران معتقدند درجهان امروز،تکنولوژی اطلاعات مسئلهای چندان مهم و ضروری محسوب نمیشود.

مایک برادی در کتاب عصر بازرگانی الکترونیک(منتشر شده در اوت سال2000 ( مینویسد:شکاف دیجیتالی بحران بهشمار نمیرود. وی میافزاید:بحرانهای واقعیجهان،گرسنگی،جنگها،ایدز و تخریب محیط زیست می باشد. هرگاه اینترنت بتواند از عهده حل مشکلات فوق برآید،آنگاه ضروری خواهد بود که هر فرد یک کامپیوتر در اختیار داشته باشد.ضمناً باید در نظر داشت تکنولوژی با سرعت مناسبی در حال پیشرفت است.تعدادکمی از افراد درگیر بحث شکاف دیجیتالی هستند و این امرگویای آن است که گرسنگی،جنگ و بیماری ایدز موضوعاتی به مراتب مهمتر از دسترسی به اینترنت تلقی میشوند. در هر صورت،اغلب اوقات استدلال میشود که تکنولوژی اطلاعات میتواند موجب تقویت فعالیت هایی گردد که در جهت حل مشکلات فوق و مسائل اساسی دیگر صورت می گیرد.

در گزارش(DOT (SK TA RTUNITY PPO O ITAL DIG که طی می سال 2001 پس از اجلاس سران 8 کشور صنعتی جهان در اوکیناوای ژاپن انتشار یافت،به بهترین وجهی،دیدگاه مقامات رسمی کشورهای یادشده در خصوص اهمیت تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات برای توسعه اقتصادی تشریح شده است.زمانیکه از این تکنولوژی به نحو معقولی بهرهبرداری شود،میتوان به نتایج امیدوارکنندهای دست یافت.در این گزارش همچنین آمده است که تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات فرصتهای فراوانی را برای محدودساختن نابرابریهای اقتصادی و اجتماعی و نیز حمایت از ایجاد ثروتهای منطقهای فراهم میآورد.بنابراین،تکنولوژی یادشده،سازمانهای بینالمللی را جهت نیل به اهداف توسعهای که برای کشورهای مختلف برنامهریزی کردهاند،بهطور همه جانبهای یاری میدهد.البته باید به این مسئله اذعان داشت که تکنولوژی ارتباطات و اطلاعات نمیتواند بهعنوان یگانه داروی شفابخش تمامی مسائل و مشکلات مربوط به توسعه مطرح شود.اما به هرحال بهمیزان قابل توجهی موجبات بهبود ارتباطات و تبادل اطلاعات را فراهم می آورد. مقامات محلی قادر خواهند بود تا بدین طریق،شبکه های قدرتمند اقتصادی و اجتماعی تشکیل داده و از آنها با عنوان پایگاه های عمدهی نیل به پیشرفتهای اساسی در زمینه توسعه یاد نمایند.

فعالان و اندیشمندان دانشگاهی که درگیر مسئله ازمیان بردن شکاف دیجیتالی هستند،ادعاهای مشابهی دارند،علیرغم اینکه با زبانی غیر رسمی آن را بیان میکنند.کارلسون-بنیانگذار شرکت ورلدلینکس- براین باور است که کمک به کودکی که به واسطه ابتلا به بیماری ایدز درحال احتضار است بهوضوح از توانمند ساختن کودکان در استفاده از کامپیوتر مهمتر است. وی همچنین میافزاید:تدارک برای دسترسی به آموزش و پرورش و ارتباطات بهمنظور دستیافتن به منابع اطلاعاتی میتواند در برطرفساختن موانع ناشی از جنگ،گرسنگی و مبارزه با بیماری ایدز کارگشا باشد.این شیوه میتواند بهعنوان بخشی از راه حل مبارزه با مشکلات توسعهای بهشمار آید.رئیس شرکت اسکولز آن لاین اظهار می دارد:استفاده از شبکه جهانی اینترنت سبب میشود اطلاعات و ارتباطات لازم با دیگر جوامع بشری و مردم دنیا برقرار گردد.این شبکه بهنوبه ی خود ابزار قدرتمندی است که با استفاده از آن،می توان دربرابر بسیاری از بحرانها مقاومت کرد.درحال حاضر شبکه مذکور از موقعیت بینظیری برخوردار است.

هیسر هادسون رئیس برنامه سیاستگذاری و مدیریت ارتباطات از راه دور دانشکده مدیریت دانشگاه سان فرانسیسکو جریان فعالیت کارلسون را تشریح نموده و میگوید:بهترین مثالی که میتوان در زمینه فعالیتهای تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات مطرح کرد،فعالیت مدیر اکوادوری تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات است.کشاورزان مزرعهای به وی اطلاع دادند که بروز آفت خاصی به نابودی محصول سیبزمینی آنها منجرشده است.آنها از وی درخواست کمک کردند و حتی جهت دریافت کمک از وزارت کشاورزی به سمت شهر کیتو(پایتخت اکوادور)رهسپار شدند.اما هیچگونه جواب مساعدی دریافت نکردند.مدیر این پروژه یک پیغام اینترنتی در خصوص مشکل پیش آمده به همراه چندین پیشنهاد راهبردی که کشاورزان بتوانند بااستفاده از آن آفت مذکور را در عرض یک روز نابود سازند،از طریق شبکه اینترنت برای مقامات ارسال نمود.کشاورزان توانایی آن را داشتند که یکی از پیشنهادات فوق را عملی سازند.بدین ترتیب، راهبرد یادشده معیشت و محصول آنان را از خطر نابودی رهانید. هیچیک از اشخاصی که مورد مصاحبه قرارگرفتهاند از مشکلاتی که در زمینه استقرار تکنولوژی اطلاعات وجود دارد، بیاطلاع نبودند.این مشکلات میتواند تفاوتهای معناداری در جوامع ایجاد کند. کارلسون می گوید:

صرفاً وجود تعداد زیادی کامپیوترو اتصال به اینترنت به برطرف شدن کلیه ی معضلات منجر نمی گردد چراکه مشکلاتی همچون گرسنگی،جنگ،تخریب محیط زیست و ایدز باالقوه وجود دارند. وی میافزاید:بسیار سادهلوحانه و غیرمنطقی است که استدلال کنیم استفاده از تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات میتواند موجب حل تمامی مشکلات جوامع شود.

برخی از منتقدان ادعا میکنند اجرای چنین پروژه هایی پیامدهای ناگواری بهدنبال خواهد داشت.آنها معتقدند استفاده از کامپیوتر نمیتواند فاصله زیاد میان کشورهای فقیر و غنی را برطرف سازد مگر آنکه دسترسی کشورهای در حال توسعه به اینترنت و افزایش توان مالی آنان به میزان زیادی موجبات بهبود زیرساختهای ارتباطی را فراهم آورد.

طبق گزارش هادسون از دانشگاه سانفرانسیسکو،اغلب نگرانیها در خصوص هزینه های دسترسی به اینترنت بیمورد است. این گزارش میافزاید:برای دسترسی مردم کشورهای در حال توسعه و مناطق روستایی به اینترنت راه کارهای بسیاری وجود دارد.در این زمینه،کارآفرینان زیادی در کشورهای صنعتی در جستجوی راه کارهایی هستند که امکان دسترسی آسان به اینترنت را برای مردم بی بضاعت جهان بهصورت فراگیری فراهم آورند.

هادسون ضمن اشاره به تنگناهای موجود در این خصوص میگوید:

مشکل اصلی این است که چه سیاستهایی باید اتخاذ گردد تا به واسطه آنها بتوان تنگناهای موجود بر سرراه گسترش خدمات اینترنتی را مرتفع ساخته و مردم فقیر جهان را از خدمات یادشده بهرهمند نمود.

هادسون همچنین اظهار میدارد که اغلب کشورهای آفریقایی به شبکه های کامپیوتری اجازه رقابت نمیدهند.همچنین اجازه استفاده از تکنولوژیهایی از قبیل ماهواره به کاربران نهایی(SERS U -END (داده نمیشود.فراهم آمدن امکانات یادشده در بلندمدت موجب برطرف شدن معضلات دسترسی به اینترنت خواهد شد

نقش مجمع جهانی اقتصاد

به موازات گسترش نقش اینترنت در اقتصاد جهانی،پدیده شکاف دیجیتالی نیز مورد توجه فزاینده جوامع بینالمللی از جمله مجمع اقتصاد جهانی قرارگرفته است.در اجلاس سال 2000 مجمع یادشده،یک گروه کاری را بهمنظور محقق ساختن دو هدف ذیل تشکیل داد:

• بسیج منابع موجود بهمنظور حمایت موثر از ابتکارات بخش خصوصی و دولتی در زمینه برطرف نمودن شکاف دیجیتالی

• پیشبرد دستورالعملهای منطقهای و جهانی درخصوص برطرف نمودن شکاف دیجیتالی

طبق گفته جولیت برتون سخنگوی این گروه کاری،شکاف دیجیتالی مسئلهای مهمتر از ناهمگونی جوامع مختلف بشری در دستیابی به تکنولوژی است.درگزارش این گروه کاری مسئله شکاف دیجیتالی بهگونهای همهجانبه و فراگیر انعکاس یافته است.بدینترتیب که وی معتقد است نابرابری های موجود میان ملل مختلف جهان ناشی از چگونگی بهره گیری آنان از تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات بهمثابه ابزاری در جهت توسعه اقتصادی و اجتماعی است.

همانگونه که از این تعریف جامع برمیآید،نبایدانتظار داشت تمام مشکلات منوط به شکاف دیجیتالی کشورهای در حال توسعه صرفاً بااستقرار تعدادی کامپیوتر در منازل و مدارس این قبیل کشورها برطرف گردد.این گروه کاری از طریق تاکید بر ضرورت آموزش و پرورش و آموزشهای فنی و حرفهای به ملل در حال توسعه،ایده مذکور را پذیرفته است.فرایند مذکور عملاً در نوامبر سال 2000 در دستور کار این گروه قرار گرفت.گروه یادشده،کمیته راهبردی آموزش و پرورش را بهمنظور مشخصکردن وظایف و نیز حمایت مالی موثر از برنامه های درنظر گرفته شده،تاسیس کرد.بدین ترتیب،اعضای مجمع اقتصاد جهانی که در برنامه های برطرف نمودن شکاف دیجیتالی بهطور موثری مشارکت داشتند،تشویق شدند.

در بهار سال 2001 کمیته فوق شش برنامه جدید و شایان توجه خود را به مرحله بهرهبرداری رسانید و مجمع اقتصاد جهانی علاوه برورلد لینکس،اسکولز آن لاین و ورلد کامپیوتراکسچنج از تاسیس لوفونداسیون چیل LA CHILE ATION D N FUنیز استقبال کرد.شایان ذکر است که فعالیتهای این شرکت در زمینه انتقال تکنولوژی و حمایت از توسعه اقتصادی صورت میگیرد.

کمیته مستقر در کشور برزیل تحت عنوان کمیته برقراری دموکراسی در زمینه تکنولوژی اطلاعات که به آموزش مهارتهای استفاده از کامپیوتر،گسترش حقوق بشر و تکنولوژی اطلاعات می پردازد،نظام مشترکی جهت ایجاد دستورالعملهایی برای آموزش کامپیوتر و اینترنت در کشورهای درحال توسعه پایهریزی کرده است.

اوجودی که مذاکره با رهبران سه سازمان یادشده و توصیه های آنان در خصوص حمایت از گروه کاری ویژه نتایج مطلوبی در برداشته است،لیکن بسیاری از خواسته های سازماندهندگان را برآورده نساخت.کارلسون مدیر موسسه ورلد لینکس پیرامون بهرسمیت شناختن فعالیتهای شرکت خود از سوی مجمع اقتصاد جهانی میگوید:این امر مسئله بسیار مهمی است.چرا که شرایطی را برای ما فراهم میسازد تا بتوانیم از طریق اجلاس منطقهای اقتصادی در بوئنس آیرس و دوربان آفریقای جنوبی پیام خود را بهصورت گستردهتری به سراسر جهان ابلاغ کنیم.آنگاه تحقق این امر،بهنوبهخود موجب افزایش تقاضا از سوی وزارتخانه های آموزش و پرورش خواهد شد که در جستجوی چنین فعالیتهایی هستند. وی همچنین اضهار می دارد که ما میخواهیم از فعالیتهایمان استقبال کنید و این امر بهمنزله تایید فعالیتهای ما در عرصه جهانی است.وی در ادامه میافزاید که این اقدام،اعتبار لازم را به شرکتهایی که در موسسه ما پذیرفته شدهاند،اعطا میکند و موجب دسترسی ما به تصمیمگیرندگان اصلی در شرکتها که سابق براین تنها بهعنوان یک شرکت غیرانتفاعی نوپا با فعالیتهای معطوف به کشورهای در حال توسعه مطرح بود،فراهم میآورد.

مدیر شرکت اسکولز آن لاین تجربه متفاوتی را شرح داده و می گوید که من درچندین گردهمایی در سراسر جهان حضور داشتهام اما هیچ یک از آنها به نتایج قابل توجهی دست نیافتهاند.اندرسون میگوید:تایید مجمع اقتصاد جهانی،تاثیری عمده بهدنبال داشت.

وی در این رابطه به شماری از شرکتهای جدید که به حمایت مالی اعضای مجمع اقتصاد جهانی مبادرت می نمایند،اشاره کرده و اظهار می دارد که این حمایت بهاندازهای موثر نبود که انتظار میرفت.گرچه در ابتدا ارتباطات فوق میتوانست آسانتر صورت گیرد اما این امر،مسئلهای انسانی تلقی میشود و نیازمند برگزاری جلسات رودر روی کارکنان است تا پس از آن بتوانند فعالیتهای پروژه یادشده را آغاز کنند.عجیب آنکه تاکید بر اقدامات بشردوستانه ممکن است حضور شرکتهای حمایتکننده مالی را درچنین برنامه هایی با محدودیت مواجه سازد.

راب اکلمن از گروه اینتل میگوید:کاهش شکاف دیجیتالی میتواند برای صنعت تکنولوژی سودآور باشد.وی میافزاید: اینتل در کانون چنین صنعتی قرار دارد اما محاسبات بازرگانی نباید ما را از تصمیماتمان دور سازد تا قادر شویم برنامه های خود را در حوزه هایی نظیر آموزش و پرورش تداوم بخشیم.ما صرفاً بهدنبال آن هستیم که در چه مواردی میتوانیم کارها را بهنحو احسن انجام دهیم تا استعدادها و منابع بالقوه خود را متوجه آن سازیم.تمامی حامیان مالی در چارچوب اهداف بشردوستانه در این کار مشارکت نکردهاند.به هرحال کاترین بلانچ سخنگوی (IVEND V L ERSA UNIV (که یکی از اعضای گروه ویژه مجمع اقتصاد جهانی است، میگوید: شرکت وی متعهد شده است تا به روند برطرف نمودن شکاف دیجیتالی کمک کند.وی میافزاید: این امر منوط به نظر شخصی رئیس و مدیر ارشد اجرایی شرکت است و مسئولیت جمعی تلقی و براساس مشارکت در امر توسعه کشورهای فقیر پایهریزی شده است

وی میافزاید ما چنین مشارکتهایی راصرفاً فعالیتی بشردوستانه قلمدادنمیکنیم.همانندسایر شرکتها،ما اقدامات بشردوستانه و اهداف بازرگانی را ارزیابی کرده و آنها را با یکدیگر تلفیق کردهایم.

وی در پاسخ به این سوال غامض که چگونه پیگیری این اهداف متناقض با یکدیگر امکانپذیر است میگوید:آنچه که راهاندازی این پروژه را از لحاظ تجاری با معنی میسازد،این است که بدینترتیب محصولات واحدهای تجاری ما مورد استفاده قرار میگیرند.زیرا این امر،راهی است که برای آنان شناخته شده است و سرمایهگذاری مخاطرهآمیزی در بازارهای جدید تلقی میشود.ما نیازمند آنیم که واحدهای تجاری امان در اجرای این فعالیت از راهبردهای منطقی و روشنی برخوردار باشند.بهعنوان مثال برای انجام فعالیتهایمان باید کشوری را انتخاب کنیم که از نظر ما قابلیت گسترش فعالیتهای تجاری در آن فراهم باشد. حداقل چهارمیلیارد نفر از ساکنان کره زمین در کشورهای درحال توسعه زندگی می کنند که بازاری بزرگ و دستنخورده محسوب میشود.

دستکم برخی از مدیران شرکتهای غیرانتفاعی ترغیب شدهاند که بهصورت دستهجمعی در زمینه انتقال تکنولوژی حداقل از لحاظ مالی مشارکت بیشتری داشته باشند.

از طریق مشارکت و فعالیت با موسسه ما شما قادر خواهید بود بهعنوان یک همکار برنامه های پایه و اصلی آموزشی را در یک کشور ارائه کنید تا از آن طریق 40 الی50 مدرسه تحت پوشش قرار گیرد.اجرای کامل این برنامه ها 3 الی 4 سال به طول می انجامد تا به مرحلهای برسد که بهاندازه کافی برای ارزیابی داده ها و اشتراک آن با وزارت آموزش و پرورش کشور هدف مورد استفاده قرار گیرد

درآن صورت اگر ما پروژه خود را در کشور مربوطه بهنحو احسن انجام دهیم،وزارت آموزش و پرورش کشور مذکور مصمم خواهد شد پروژه های مشابه را ارتقا بخشد. سپس کشورهای درحال توسعه برایتامین منابع مالی لازم جهت اجرای پروژه های اینچنینی به بانک جهانی یا اتحادیه اروپا روی خواهند آورد و تعداد مدارس تحت پوشش را از 40 واحد به هزار واحد آموزشی ارتقا میدهند.آنگاه بازار چنین فعالیتهایی رونق خواهد گرفت.اندرسون از موسسه ورلد کامپیوتر اکسچنج تاکید می کند بازاریابی و تاثیر نامهای معتبر تجاری از فاکتورهای مهم کسب موفقیت اجرای چنین پروژه هایی بهشمار می رود. از این رو موسسه وی سعی می کند ازطریق فرایند انتشار خبرنامه های مطبوعاتی،مشارکت شرکتها را در این زمینه جلب کند.اندرسون میافزاید:ما از پیشنهادات جدی برای آن که بتوانیم حوزه انتقال تکنولوژی به کشورهای فقیر را متحول سازیم،استقبال میکنیم.