جایگاه سازمانهای غیر دولتی در ارتقاء  وضعیت راهنمایی و مشاوره شغلی

زهرا قجاوند

( دانشجوی کارشناسی ارشد راهنمایی و مشاوره  شغلی  دانشگاه علامه طباطبایی )

مقدمه :

مطالعه و بررسی گذشته و پیشینه رشد و توسعه جوامع از دورانهای سنتی به سمت جوامع متمدن و صنعتی همگی بیانگر یک اتفاق نظر واحد و مشترک است که آن همان تاثیر نقش نیروی انسانی متبحر و ماهر در این فرایند می باشد.(1)

بدون تردید جوامعی که در حال حاضر از آنها به عنوان کشورهای توسعه یافته نامبرده می شود نسبت به اهمیت نیروی انسانی کار آزموده و علاقه مند بیشتر از کشورهای رو به توسعه و توسعه نیافته آگاهی و اشراف داشته اند.

آماده سازی و زمینه سازی تربیت و تعلیم افراد برای ورود به بازار کار از چنان اهمیتی برخوردار است که حتی این عامل سایر عوامل و منابع دیگر در چرخه تولید را تحت تاثیر قرار داده است.

راهنمایی مشاوره شغلی به عنوان یک حرفه موثر و سودمند می تواند در این بستر سازی کمکهای شایانی به دولتمردان و متولیان امور اشتغال جامعه داشته باشد اجرای این مهم توسط سازمانهای غیر دولتی و دولتی محقق می افتد.

سازمانهای غیر دولتی به عنوان نهادهای مردمی می توانند به عنوان بازوی کمکی و اجرایی نقش موثری را در اجرای هرچه بهتر استراتژیها و خط مشی های مربوط به راهنمایی و مشاوره شغلی ایفا نماید.

هدف کلی این مقاله نیز بررسی جایگاه این دسته از سازمانها در ارتقاء وضعیت راهنمایی و مشاوره شغلی در کشور می باشد. علاوه بر آن سعی میشود تا با ارائه تعاریفی از این گونه سازمانها به بررسی اهداف و نقشهای آنان در این زمینه پرداخته و نیز مهمترین چالشها و موانع موجود بر سر راه سازمانهای غیر دولتی در زمینه ارائه خدمات راهنمایی و مشاوره را مطرح نماییم .

این مقاله به صورت یک مطالعه مروری بوده و از منابع و متون موجود جهت نگارش آن استفاده شده است.

تعریف سازمانهای غیر دولتی(N.G.O) ها :

در تعریف سازمانهای غیر دولتی (N.G.O) ها اتفاق نظر واحدی وجود ندارد و هر یک از صاحب نظران در این زمینه آنرا از زاویه ای خاص تعریف نموده است . یکی از عمده تلاشهایی که برای بدست آوردن یک تعریف جامع و معیار برای تعریف تشکلهای داوطلب مردمی انجام شده است. مجموعه مطالعاتی است که به همت سالامن وان هایمر در دانشگاه هاپکینز انجام شده است.(2)

بخشی از این تلاش که در سال (1990) انجام شده است معطوف به تحقیق در مورد ماهیت ، ساختار، تاریخچه،وضعیت حقوقی،موانع و مشکلات (N.G.O)ها در تامین و اجرای راهنمایی و مشاوره شغلی در تعداد گسترده ایی از کشورها می باشد .

1.    به طور کلی در تعریف یک سازمان غیر دولتی که در زمینه راهنمایی و مشاوره شغلی فعالیت می کند می توان آن را به این گونه تعریف نمود که گروهی از افراد علاقه مند که به صورت داوطلبانه و با هدف غیر انتفاعی ،دور هم جمع می شوند تا در خصوص چالشها و  مشکلات مربوط به انتخاب حرفه و نیاز بازار کار به صورت خود جوش به فعالیتهای متنوع بپردازند.( گزارش سازمان ملل در خصوص وضعیت اشتغال در جهان 1992).

2.    درکار گاه آموزشی سازمانهای غیر دولتی که در سال (1988)در شهر بانکوک تایلند برگزار شد از سازمان غیر انتفاعی به صورت زیر تعریف گردید :سازمان غیر انتفاعی،داوطلبانه،خدمت گرا و توسعه مدار که در جهت منافع اعضا (به عنوان یک سازمان خود جوش) یا سایر افراد جامعه(به عنوان یک سازمان کار گزار عمل می کند)(3) 

3-سازمان غیر انتفاعی به سازمانی اطلاق می شود که برای حل مشکلات ریشه ای و بهبود کیفیت زندگی مردم در زمینه هایی نظیر اشتغال، بهداشت،امنیت،رفاه اجتماعی،محیط زیست و غیره تعهد دارد .(4)

مراد و مقصود نگارندگان از سازمانهای غیر دولتی که در زمینه راهنمایی و مشاوره شغلی فعالیت می کنند در این مقاله وسیع بوده و شامل مراکز مشاوره و راهنمایی ، انجمنهای حمایتی ، جامعه معلولان ،تشکلهای مردمی مرتبط با مسایل کار و اشتغال ، خانه های کار و کارگر ، انجمنهای مدافع حقوق کارگران ، اتحادیه های صنفی و مجامع مربوط به اشتغال و حرفه آموزی در کشور می باشند.

معیارهای ویژه برای تعریف یک (N.G.O) مرتبط با  راهنمایی و مشاوره شغلی :

برای تعریف یک سازمان غیر دولتی که در زمینه راهنمایی و مشاوره شغلی فعالیت می کند،  معیارهای ویژه ای توسط‍‌ «گودمن و جرالد» مطرح شده است که عبارتند از :(5)

1.سازمان یافتگی: در این مفهوم،تشکلی که در زمینة راهنمایی و مشاوره شغلی قصد فعالیت دارد بایستی تا حدودی نهادینه شده باشد و از انسجام و تثبیت برخوردار باشد . تثبیت کردن یا به نوعی هویت حقوقی پیدا کردن برای (N.G.O)مهم نیست بلکه آنچه که در این زمینه اهمیت دارد آن است که از هویت سازمانی نسبی برخوردار باشد.این شرط با تدوین اساسنامه و مرام نامه ی سازمان غیر دولتی، بهره مندی از ساختار سازمانی،درونی،استمرارنسبی در اهداف، فعالیتها و اقدامات مشخص،برنامه ریزی های هدفمند و با داشتن تشکیلات متعارف تامین میشود.لذا راهنمایی های ساده و سطحی افراد در تجمعهای موقت و خلق الساعه به منظور آشنایی افراد با مشاغل مختلف و یا شناخت ابزارهای یک شغل نمی تواند معیاری برای سازمان یافتگی امور راهنمایی و مشاوره شغلی به شمار رود.

 2.خصوصی بودن : این ویژگی سازمانهای غیر دولتی که در زمینه راهنمایی و مشاوره شغلی فعالیت میکنند بدان معناست که از حیث سازمانی آنها باید از بخش دولتی منفک و جدا باشند لازمه تحقق این شرط بدان معنی نیست که این سازمانهای غیر دولتی کمکهای در خور توجه مادی ومعنوی از دولت دریافت نکنند و یا حتی مقامات دولتی به عضویت هیئت مؤسسین آن در نیایند ، بلکه غیر دولتی بودن بدان معناست که از نظر تشکیلاتی از زیر مجموعه های دولت محسوب نشوند و احکام و اختیارات و دستورات دولتی را اعمال نکند .در کشور ما با توجه به خصوصیات و ویژگیهای جمعیتی و نیز سیاستهای بخش دولتی در زمینه اشتغال این معیار از اهمیت مضاعفی برخوردار است.

3.خود گردانی و استقلال: سازمانهای غیر دولتی که در زمینه راهنمایی و مشاوره شغلی فعالیت می کنند، بایستی قادر باشند که برنامه ریزی مرتبط با اهدافشان را خود پیاده نموده و بر فعالیت های خود تسلط و نظارت داشته باشند . همانگونه که “ گوردن کر” و “ وایس”(1995) مطرح نموده است این که در جوامع در حال توسعه و توسعه نیافته ، سازمانهای خصوصی و غیر دولتی که در زمینه و مقوله ی اشتغال فعالیت می کنند حتی اگر از نظر تشکیلاتی مستقل باشند، آنچنان تحت سیطره و نفوذ قرار دارند که به نظر می رسد به عنوان بدنه ای از مجموعه ی دولت محسوب می شود. برای تحقق شرط خود گردانی و استقلال بایستی تشکلهای مردمی بتوانند در روند کاری برای اداره امور داخلی خود    بی نیاز از بخش دولتی باشند .از استقلال و خود تصمیم گیرندگی برخوردار باشند اگر چه این به معنای خود کامگی و ناهمسونگری به سیاستهای کلان در زمینه اشتغال و اشتغال زایی نمی باشد.متاسفانه این شرط برای مراکزی که در ارتباط با مشاوره شغلی فعالیت می کنند زیاد تحقق نمی پذیرد ، چرا که اغلب مشاوران شغلی بعد از ارایه راهنمایی و ارزیابی وضعیت مراجع خود به دلیل عدم جذب مراجع ،متناسب با تواناییها و ارزیابیهای مشاور، باز نیاز به بخش دولتی جهت حمایت از این افراد ضروری است.

4. توزیع غیر انتفاعی : این ویژگی سازمانهای غیر دولتی بدان معناست که در اثر مشارکت و فعالیت آنها در امور مربوط به راهنمایی و مشاوره شغلی عواید و در آمدهای مالی به اعضاء تعلق نگیرد و این گونه سازمانها به دنبال حصول درآمدهای مالی نباشند و حتی اگر سرمایه و منبع مالی به عنوان درآمد ایجاد شود از آن در راستای تحقق اهداف اصلی سازمان سرمایه گذاری گردد. یعنی مجدداً این سرمایه در چرخه مربوط به امور سازمان توزیع گردد. اگرچه در سالهای اخیر با پیدایش سازمانهای غیر دولتی انتفاعی (N.P.O) ها و مشارکت فعالانه آنها در امور مربوط به کار یابی و اشتغال و مشاوره های شغلی ، بخشی از نیازهای جامعه مرتفع گشته اما مشخص ترین و بارزترین تفاوت میان سازمانهای غیر دولتی غیر انتفاعی و سازمانهای غیر دولتی انتفاعی در همین ویژگی و معیار غیر انتفاعی بودن ،متمرکز و مستتر است .به نظر می رسد سازمانهای غیر دولتی انتفاعی که در زمینه کار یابی و اشتغال در کشور ما نیز به مانند بسیاری از جوامع دیگر فعال هستند و هر روزه به تعداد آنان اضافه میگردد هنوز نتوانسته اند جایگاه دولتی خود را بدست آورند. بخشی از این عدم تحقق مربوط به نبود انسجام و هماهنگی در این زمینه است . مطابق با نتایج تحقیقات و نظر سنجی هایی که  به عمل آمده اعتماد و اطمینان کافی از سوی مردم به عملکرد این دسته از سازمانها وجود ندارد.

5. داوطلبانه بودن :این شرط از جمله شروطی است که سازمانهای غیر دولتی (N.G.O)ها را از سازمانهای دولتی (G.O)ها متمایز می سازد. یعنی برای فعالیت اعضا در زمینه راهنمایی و مشاوره شغلی نمی توان اجبار و محدودیتی قائل شد. سازمانهای غیر دولتی که در راستای مسائل مربوط به اشتغال فعالیت می کنند بخوبی واقف هستند که اشتغال     مساله ای یک بعدی نبوده و برای ارائه خدمات راهنمایی و مشاوره شغلی ابعاد مختلف و موثر در این زمینه می بایستی در نظر گرفت .

 این موضوع  که هر شهروندی از جامعه خود انتظار داشته باشد تا متناسب با مهارتها، قابلیتها،توانمندیها و امکانات پیرامون خود از شغل مورد علاقه خود بهره مند باشد انتظار بحق و درستی است. تحقق این امر وقتی میسر می شود که هر یک از شهروندان بپذیرد که تکالیف و مسئولیتهایی در زمینه اشتغال سایرین بر عهده دارد .قطعاً بی تفاوتی شهروندان در خصوص عدم مشارکت درزمینه تامین اشتغال افراد جویای کار منجر به ایجاد مشکلات و ناراحتیهای روانی ، عاطفی ،اقتصادی و اجتماعی خواهد شد که گریبان همه را فرا میگیرد .تشکلهای داوطلب مردمی موقعیت و فرصت مطلوبی را برای شهروندان مهیا می سازد تا آنها بتوانند سهم خود را در تامین امنیت شغلی که برای زندگی  خود آنان ضروری و لازم است ادا نمایند . این دسته از تشکلهای داوطلب مردمی در کشورهای توسعه یافته با برنامه ریزی های منسجم و قاعده دار و روش مند سعی نموده اند تا حداکثر مشارکت مردم را در معرفی سازمانهای جویای نیروی کار و نیز نیروهای جویای کار و هماهنگی بین آنها ایجاد نمایند . به اعتقاد کلارک(1994) مهمترین اهدافی را که مراکز راهنمایی و مشاوره شغلی به عنوان تشکلهای داوطلب مردمی  دنبال میکنند عبارت است از :1- افزایش سطح آگاهی و اطلاعات مردمی در خصوص فواید امنیت شغلی.

2- افزایش ضریب احساس مسئولیت در شهروندان به این موضوع که اشتغال شهروندان بخشی از واقعیت زندگی آنها است و تحقق این موضوع فقط در گرو انجام وظیفه بخشهای دولتی نیست .

3-شناسایی نقاط ضعف و مشکلات موجود در جامعه در ارتباط با حوزه اشتغال و انعکاس آنها به دولتمردان برای توجه بیشتر نسبت به تعیین       برنامه ریزی برای حل آنها .

 4- تشویق موسسات و وزارتخانه های دولتی برای پذیرش دیدگاههای موافق در زمینة تامین امنیت شغلی شهروندان .

5- هماهنگ کردن برنامه های دولتی با نیازهای عمومی شهروندان در زمینه تامین امنیت شغلی و مشاوره شغلی از طریق عمل به وظایف آنها .

6- تقویت نهادها،و آموزش کارکنان و بهبود قابلیتهای مدیریتی برای دستیابی به یک راهبرد کار آمد در زمینه ی راهنمایی و مشاوره شغلی.

7- تاثیر بر سیاست گذاریهای توسعه ی محلی نهادهای ملی و بین المللی که در زمینه ی تامین امنیت شغلی شهروندان فعالیت می کنند .(کلارک 1994،ص 68).

 

       نقشها و کارکردهای تشکلهای داوطلب مردمی در ارتباط با ارتقاء وضعیت راهنمایی و مشاوره شغلی :

الف) واسطه ای (میانجی)‌:به اعتقاد “ براون و کاوی ” سازمانهای غیر دولتی می توانند به عنوان میانجی برای حل مشکلات مربوط به اشتغال در روستاها و شهرها فعالیت نمایند.در تحقیقی که توسط “ فولر ” بعمل آمده مشخص گردیده که در جوامع پیشرفته دولتها در ارتباطی تنگاتنگ با سازمانهای غیر دولتی از آنها به عنوان نهادهای انعکاس دهنده مطالبات قشرهای مختلف بهره جسته اند.در زمینه مشاوره شغلی نیز این قضیه صادق است . بدین معنا که سازمانهای غیردولتی از سویی می توانند ضمن ارزیابی علاقمندی پتانسیلهای موجود در جامعه و از سویی دیگر سنجش نیازهای جامعه متناسب با اهداف از پیش تعیین شده به عنوان واسطه ای حرفه ای هماهنگی و تسهیلات لازم را فراهم آورند.

ب) نقش انتقادی: دراین نقش تشکلهای داوطلب مردمی به عنوان اهرم فشار جهت مسئولیت‌پذیری بیشتر توسط بخش دولتی برای تامین امنیت شغلی و بها دادن به موضوع راهنمایی و مشاوره شغلی  فعالیت می نمایند . گزارشهای منتشره توسط انجمن روزنامه نگاران ایالت فلوریدای امریکا در سال (1997) حکایت از آن دارد که به طور متوسط در روزنامه های سراسری منتشر در این ایالت روزنامه‌نگاران منتقد نسبت به سرگردانی  جوانان ، بیکاری فزاینده و روشهای غلط گرایش جوانان به مشاغل غیرمورد نیاز  اظهار نگرانی نموده و مطالبی را تحریر کردند . در کشور ما نیز برخی فعالان در تشکلهای داوطلب مردمی بویژه تشکلهای مرتبط با جوانان در موقعیتها و فرصتهایی که بدست می آورند سعی می نمایند تا انتقادات خود را نسبت به وضعیت اسفبار اشتغال در بین جوانان بویژه فارغ التحصیلان دانشگاهها مطرح نمایند .

ت) نقش نظارتی : در این نقش سازمانهای غیر دولتی سعی می کنند به تصمیم گیریها ، اقدامات ، فعالیتها و روند اجرای وظایف بخش دولتی در زمینه های راهنمایی و مشاوره شغلی نظارت نمایند. در این نقش تشکلهای داوطلب مردمی به عنوان دیده بانهایی مطرح هستند که حقوق مردم را به دولت یادآور می شوند . دیده بان حقوق بشر یکی از   شاخص ترین این سازمانهای غیر دولتی است که در سطح بین المللی هر ساله سعی میکند  تا وضعیت اجتماعی و فرهنگی و امنیتی کشورهای مختلف را مورد بررسی قرار داده و در مواردی که دولت مردان حقوق شهروندان را رعایت ننمایند ، آنها را یاد آور شوند . مهمترین نکته که در این نقش وجود دارد این است که سازمانهای غیر دولتی تا چه اندازه می توانند در انجام  و ایفای این نقش ازآزادی عمل و ابتکار بر خودار باشند.تحقیقات انجام شده توسط ریچارد(1996) نشان می دهد که بین بخش نظارتی (N.G.O) ها و نوع حکومتها ارتباط معناداری وجود دارد . همچنین موضوع و زمینه فعالیت سازمانهای غیر دولتی در تحقیق وی مورد بررسی واقع شده است ، نتایج تحقیقات وی نشان می دهد که در کشوهایی که با حکومت دموکراسی و آزاد اندیش، تشکلهای داوطلب مردمی برای فعالیت در زمینة تامین امنیت شغلی و موضوع های مرتبط با اشتغال موانع کمتری پیش پای خود می بینند . اما در کشوهایی با شیوه های حکومتی غیر دموکراسی این قبیل تشکلهای داوطلب مردمی با محدودیتها و موانع زیادی مواجه هستند . نتایج تحقیق وی نشان می دهد که اعمال و نظارت بر روی فعالیت بخشهای دولتی از طرف سازمانهای داوطلب مردمی در کشورهایی با موفقیت همراه بوده است که بسترها و زمینه‌های لازم برای رشد ، ارتقاء و فعالیت اینگونه سازمانها هم در قانون اساسی به رسمیت شناخته شده و هم در شیوة حکومتی دولت مردان به معنای واقعی کلمه به آن عمل میشود . کشورهای حوزة اسکاندیناوی را می توان به عنوان نمونه های موفقی در این زمینه عنوان نمود.(7 )

 هـ-نقش مشارکتی : در این نقش تشکلها در کنار بخش دولتی با یک قدم به سوی جلو سعی میکنند تا در اجرای برنامه ها و مصوبات مربوط به اشتغال و برنامه های مربوط به راهنمایی و مشاوره شغلی مشارکت نمایند مطابق با آنچه که گیلورت ( 1997 ) خاطر نشان می سازد در کشورهای توسعه یافته سهم قابل توجه و موثری از پاسخگویی به نیازها ی مشاوره شغلی شهروندان توسط تشکلها و مراکز غیر دولتی صورت می پذیرد.(8 )

ی- نقش اجرایی: در این نقش می بایستی تشکلها به انجام امور اجرایی مطابق با آنچه در اساسنامه و اهداف بدان پرداخته شده است ، اقدام نمایند . در ایفای این نقش تشکلها را معمولا متناسب با نوع سیاستگذاری بر سه دسته تقسیم مینمایند :

الف – تشکلهایی که در زمینه اشتغال  و بازار کار  کاملا با سیاستهای بخش دولتی همسو و هم جهت هستند .

ب- تشکلهابیی که نقش اجرایی خود را فقط معطوف به اهداف از پیش تعیین شده در ارتباط با مسایل اشتغال  بازار کار می نمایند ، که این اهداف ممکن است در برخی موارد با برنامه های بخش دولتی مغایرت داشته باشد.

ج- تشکلهایی که نقش اجرایی نداشته و بیشتر به نظارت و انتقاد از عملکرد سیستم دولتی و حتی سایر تشکلها  در زمینه اشتغال و بازار کار می نمایند.

 مزایای ارایه خدمات راهنمایی و مشاوره  شغلی توسط تشکلهای داوطلب مردمی :

فارن ورت (1991 ) در مطالعات خود نشان داده است که حضور قوی سازمان های داوطلب مردمی در زمینه ارایه خدمات مشاوره شغلی در مقایسه با سازمانهای دولتی می تواند منشا مزایا و محسنات زیر  قرار بگیرد . اول اینکه ارایه خدمات مشاوره شغلی نیازمند عزم و برنامه ای همه گیر و منسجم است که در اغلب کشورها با توجه به امکانات محدود دولتها سپردن همه آن به این بخش امکان پذیر نیست و نیازمند مداخله و حضور بخش غیر دولتی است .

دوم اینکه سازمانهای غیر دولتی توانایی نوآوری و خلاقیت را دارند که این مقوله معمولا برای بخشهای دولتی مشکل می باشد.

سوم اینکه این سازمانهای غیر دولتی نماینده مردم هستند و ارتباط نزدیکی با قشرهای ضعیف تر جامعه دارند و خدمات راهنمایی و مشاوره شغلی را به قشرهای نیازمند و واجد شرایط بهتر ارایه می دهند.

چهارم اینکه مطالعات و تجربه فعالیت این سازمانهای غیر دولتی نشان می دهد که در ارایه برنامه های راهنمایی و مشاوره شغلی نسبت به بخش دولتی از موفقیت بیشتری برخوردار بوده اند .

پنجم اینکه مردم رغبت و تمایل بیشتری را برای حضور و شرکت در برنامه های مشاوره شغلی  سازمانهای غیر دولتی از خود نشان داده اند و اساسا  تشکلها در امر جلب مشارکت از موفقیت بیشتری نسبت به دولتها برخوردار بوده اند( 9 ).

کورتن مورد دیگری را به پنج عنوان ذکر شده اضافه مینماید و این که اساسا ماهیت و ذات مساله مشاوره به طور اعم و مشاوره شغلی به طور اخص به گونه ای است که نیازمند مشارکت سیستمهای مختلف در جامعه است و این نیاز به مشارکت در برنامه ها و استراتژیهای سازمانهای غیر دولتی بیشتر نمود و هویت پیدا مینماید.( 1998، ص 113 ) ( 10 )

 

چالشهای تشکلهای مردمی مرتبط با راهنمایی و مشاوره شغلی:

مطالعات و تحقیقات نشان می دهند که  در کشور ما تعداد تشکلهایی که به طور حرفه ای و رسمی به ارایه خدمات راهنمایی و مشاوره شغلی می پردازند در مقایسه با کشور های توسعه یافته از نظر کمی و کیفی تفاوتهای چشمگیر دارند . برخی از چالشهایی که مراکز و سازمانهای مرتبط با مشاوره شغلی با آن مواجهند عبارتست از :

1- قفر تئوریک و نظری

2- عدم دستیابی به خود آگاهی و خویشتن شناسی لازم نسبت به وظایف و تکالیف

3- ابزاری شدن مراکز ارایه برنامه های راهنمایی و مشاوره شغلی

4- تهدید آمیز بودن برخی از تشکلهای مردمی فعال در زمینه اشتغال و حرفه آموزی به زعم دولتمردان و تلاش جهت جلوگیری از بسط و گسترش فعالیت آنها

5- عدم توانایی در ارایه پاسخ به سیل نیازمندان دریافت خدمات کاریابی ، حرفه آموزی و مشاوره های شغلی

برخی از موارد مطرح شده به مسایل داخلی سازمانها و برخی دیگر به سیاستگذاریهای کلان جوامع مرتبط می باشند.

همچنین این دسته از سازمانهای غیر دولتی برای ارایه برنامه های راهنمایی و خدمات مشاوره شغلی با موانع و محدودیتهایی همچون موارد زیر مواجه هستند :

1-نخبه گرایی

2- کلی و مبهم بودن اهداف و وظایف

3-نقص در عضو پذیری و نگه داری اعضاء

4- وجود مدیریتهای فرد محور

6- بها ندادن به خلاقیت و نوآوری در برنامه های مشاوره شغلی

7- عدم برخورداری از اعتبارات و بودجه متناسب با اهداف

8- فقدان ارزشیابی های مستمر

9-  ضعف در به کار گیری مشاوران کارآمد و ماهر شغلی

10-        مشکلات مربوط به ثبت و تاسیس تشکل

11-        ضعف قوانین و مقررات مرتبط با برنامه های راهنمایی و مشاوره شغلی

12-        ضعف در پذیرش  و جذب حمایتها و کمکهای مالی و معنوی بین المللی

 

پیشنهادات :

الف- پیشنهادات نظری

1- تلاش و حرکت مراکز و تشکلهای ارایه دهنده خدمات راهنمایی ومشاوره شغلی در جهت شفاف سازی اهداف و وظایف خود و نیز روند پاسخگویی به اعضاء

2- گرایش به سمت وحدت و هماهنگی با نیاز بازار کار و شناسایی وضعیت بازار کار به منظور معرفی اعضاء به سمت بازار کار بر اساس معیارهای شایسته سالاری

3- بها دادن به خلاقیت و نوآوری در برنامه های مشاوره شغلی و پرهیز از دوباره کاریها و انجام امور موازی با سایر تشکلها

4- تلاش در جهت معرفی هر چه بهتر و بیشتر خدمات راهنمایی و مشاوره شغلی در جامعه به منظور جلب مشارکت بیشتر آحاد مردم در این برنامه

5- بهره گیری از مشاوران متخصص و اموزش دیده در زمینه مشاوره شغلی به جای استفاده از نیروهای غیر مرتبط

6- تلاش در جهت ایجاد روحیه کار آفرینی در میان اعضاء بر اساس اصول و قواعد مربوط به مشاوره شغلی

7- اتخاذ اهداف واقع بینانه و قابل دستیابی توسط تشکلهای مرتبط با برنامه های راهنمایی و مشاوره شغلی

 

ب :  پیشنهادات کاربردی و عملیاتی

1- بررسی وضعیت  موجود ارائه خدمات راهنمایی و مشاوره  شغلی که توسط سازمانهای غیر دولتی در ایران به عنوان وظایف اصلی و یا در کنار سایر وظایف خود ارائه می دهند . بدین منظور می توان با انجام تحقیقات و پژوهشهای وضعیت سنجی به آمارها و اطلاعات مورد نیاز دست یافت و سپس با شناسایی نقاط قوت و ضعف نحوه ارائه خدمات به تدوین و تجدید نظر آنها پرداخت

2-  تهیه اساسنامه های تخصصی برای سازمانهایی که قصد دارند بصورت مطلوب به ارائه خدمات راهنمایی و مشاوره شغلی بپردازند در تدوین این اساسنامه ها می بایستی وضعیت بازار کار محلی که سازمان غیر دولتی در آن به فعالیت می پردازد مد نظر قرار بگیرد .

3-  شناساندن اهمیت و نقش تشکلهای داوطلب مردمی در ارائه خدمات راهنمایی و مشاوره شغلی به افراد جویای کار در قشرهای مختلف بویژه در قشر جوان .

4- برقراری و ایجاد ارتباط بین سازمانهای غیر دولتی که به امر راهنمایی و مشاوره شغلی می پردازند . این موضوع از طریق ایجاد   شبکه های رایانه ای قابل تحقیق و دسترسی می  باشد

5-  برگزاری سمینارهای و همایشهایی به منظور  بررسی دقیق ابعاد وزوایا و چهارچوب فعالیت سازمانهای غیر دولتی در زمینه ارائه خدمات راهنمایی و مشاوره شغلی

6- برگزاری نمایشگاههای توانمندی های سازمانهای غیر دولتی در زمینه ارائه خدمات راهنمایی و مشاوره شغلی

7- تدوین و انتشار بروشور و جزوات حاوی نیازهای بازار کار و جزوات آموزشی توسط سازمانهای غیر دولتی جهت استفاده علاقه مندان .

8- برگزاری کارگاههای آموزشی تحت نظر اساتید مجرب در زمینه ارائه خدمات راهنمایی و مشاوره شغلی به منظور آشنایی  هر چه بیشتر کارشناسان و علاقه مندان به مبحث  اشتغال .

 

مقایسه الگوهای ارائه راهنمایی و مشاوره شغلی توسط سازمانهای غیر دولتی در ایران و خارج

مطالعات لوسی ( 1997) نشان می دهد که قدمت و تاریخچه راهنمایی و مشاوره شغلی توسط مراکز غیر دولتی در انگلستان به شکل سنتی به سالهای دور بر می گردد اما ارائه این دسته از خدمات بشکل حرفه ای ، در شــهرهای بـــزرگ  انگلستــــان به ســالهای  دهه 60 و 70 بویژه در دهه اخیر می باشد (‌لوسی ، 1997)

 نتایج این مطالعه نشان می دهد که در ابتدای امر سازمانهای غیر دولتی متشکل از افراد و گروههای محلی حتی بدون برخورداری از تشکیلات منظم و صرفا بر اساس علاقه و توانایی های اعضا و در جهت  شناسایی علایق افراد جویای کار و معرفی  فرصتهای شغلی موجود به آنان ، به طور موثری فعالیت نموده اند .

  نتایج تحقیق دیگری که توسط کریج  ( 2000 ) انجام شده است نشان می دهد که به موازات رشد تشکیلات اداری و ساختاری سازمانهای غیر دولتی مرتبط با خدمات مشاوره شغلی ، ضوابط ورود مشاوران شغلی جهت فعالیت در این گونه سازمانها در سالهای اخیر به مراتب سختر و همراه با آزمونهای متعددی صورت گرفته است نتایج این تحقیق نشان می دهد مشاوران شغلی برای دریافت مدارک و مجوز لازم برای ارائه خدمات مشاوره شغلی می بایستی تحت نظارت انجمن علمی مشاوره و طی نمودن دوره های متعدد و ساعات متوالی کارآموزی و همراه با ارائه سخنرانیها و پژوهشهای منظم  قرار گیرند .

نتایج تحقیقی که توسط گرو بر وشلتون ( 1994) در انگلستان انجام شده است نشان می دهد ، کارخانجات صنعتی موظف شده اند برای بالا بردن عملکرد کارکنان خود ،‌با عقد قرار داد  با مشاوران شغلی شاغل در انجمن  حمایت از صنعت شهر بیرمنگام   که یک تشکل داوطلب مردمی به شمار می رود کلیه مستخدمین خود را از طریق ارائه مشاوره های شغلی و آزمونهای شغلی مرتبط جذب نمایند ، ( گروبر وشلتون ، 1994 ، صفحه  305 – 303 )‌

مطالعه الگوی ارائه خدمات راهنمایی و مشاوره شغلی در برخی از انجمهای غیر دولتی تعدادی از ایالتهای آمریکا نشان می دهد که ضوابط و چارچوب فعالیت  این گونه تشکلها تابع قوانین  محلی و ایالتی است . اگرچه در  برخی از اصول کلی ،‌قوانین دولت مرکزی ، حاکم می باشد به عنوان مثال مطالعات مارانز (  1993 )  در ایالت فلوریدای آمریکا نشان می دهد که 47% افراد جویای کار ابتدا با مراجعه به سازمانهای غیر دولتی خدمات راهنمایی و مشاوره شغلی را دریافت داشته و سپس بطور میانگین طی زمان 12 روز از طریق تشکل مربوطه به شغل  مورد نظر هدایت می شوند . نحوه کار این تشکلها بدین گونه تشریح شده است که متقاضی کار به تشکلهای داوطلب مردمی  مراجعه می کند که معمولا با بهره گیری از مشاوران و نیز در اختیار داشتن وضعیت بازار کار در بخش دولتی و خصوصی ضمن ارزیابی انتظارات شغلی ،‌وضعیت جسمانی ‌، انتظارات درآمدی و نگرش فرد مورد نظر به مشاغــل تلاش می کنند ،افراد با فرصتهای شغلی موجود مطابقت دهند (‌مارانز ، 1993 ،‌  صفحه 299 ) 

 

تاملی در وضعیت بازار کار ایران نشان می دهد که متاسفانه الگوی واحدی در زمینه نحوه ارائه خدمات راهنمایی و مشاهده شغلی توسط تشکلهای مردمی وجود ندارد و پراکندگی  زیاد در این زمینه مشاهده می شود . اگرچه در سالهای اخیر برخی تشکلها بصورت  علمی و بصورت محدود سعی نموده اند تا با رعایت اصول و موازین راهنمایی و مشاوره شغلی تا حدی مشارکت بخش غیردولتی را در این زمینه افزایش دهند اما وضعیت آشفته بازار کار ایران گواه آن است که سازماندهی و ساماندهی تشکلهای مردمی مرتبط با خدمات شغلی  از الویتهای کلیدی کشور ما می تواند مطرح گردد .  تجارب موفق برخی کشورها نظیر  مالزی ، سنگاپور و فیلیپین و حتی برزیل در سالهای اخیر نشان می دهد که تشکلهای مردمی هر گاه فرصت یافته اند که در بحرانهای جامعه  نظیر بحران اشتغال مشارکت نمایند ،‌توانسته اند منشاء خدمات سودمندی به بخش دولتی گردند یا عکس آن در کشوره کره شمالی با جلوگیری از نحوه فعالیت برخی از تشکلها ، نه تنها مشکل اشتغال حل نگردیده ،  بلکه وضعیت بازار کار آشفته تر از سابق شده است .

 

 

نتیجه گیری  :

 نحوه  فعالیتهای تشکلهای مردمی مرتبط با خدمات راهنمایی و مشاوره شغلی در کشورهایی که شرایط مشابه با کشور ما را دارا می باشند و از موفقیت بیشتری برخوردا بوده اند می تواند به عنوان الگوی خوبی  با توجه به فرهنگ ویژه کشور ما مطرح باشد . سادگی فعالیت ،‌سرعت عمل و تبادل راهکارهای منطقی و اصولی در جریان راهنمایی و مشاوره شغلی و اعتماد مردم به تشکلهای محلی و مردمی از جمله عواملی است که می تواند موفقیت این گونه تشکلها را در مقایسه با بخش دولتی تضمین نماید آنچه که حائز اهمیت است این که راهنمایی و مشاوره شغلی امری حرفه ای و تخصصی بوده می بایستی دیدگاه بخش دولتی و غیر دولتی به این مقوله دیدگاهی علمی و تخصصی گردد .

 

منابع و ماخذ :

1- شفیــع آبادی ،‌عبداله ، راهنمایی و مشاوره شغلی و حرفه ای ، انتشارات رشد تهران ( 1375)

|

2-Salaman  van  highmer  ( 1995 )  Introdction   to  None  Government   organisation  s  difinition   value   and    basice . house   of  commons    uk . voll .

 

3- گزارش منتشره توسط کمیته ارزیابی وضعیت اشتغال در جهان ( 1992 )  . جزوه منتشره توسط مرکز مشارکت امور زنان

4- منبع پیشین

5- Good  man | B | and Gerald  | E | ( 1998 ) Vocational  Rehabilitation   journal  | vol  19-20  | pp 18-26

6-Celarok  | T . J ( 1994 ) | Civilsociety  and  Governamnce |Community Development         Journal   Volume  2 |  Number  1 . p 68              

7- Rechard  | D | ( 1996 ) Social  Policy   and Social  welfare  | Jurnal  of   world  cecconommic |  Volume  49  pp 82 – 83

8- نگاه کنید به منبع شماره 5 ، ص 91

9- بابا مروای ،  سهیلا ،‌آسیب شناسی سازمانهای غیر دولتی در ایران ،مجله آوا ، شماره دوم ، مرکز شمارکت امور زنان

10-    سعیدی  ،‌محمد رضا ،‌موانع گسترش سازمانهای غیر دولتی در ایران ،‌رساله دکتری ، دانشگاه تربیت مدرس ( 1380 )

11-Lucey  . D | ( 1997 ) | Helping      N etworks |  university    of  Notre  Dame    press . 

12-Craig | A | ( 2000) The   development    of  an   instrument  to    assess   cohesion   in   Vocatianal   rehabiltation  | jurnal  of   sport   psychology   | 7 | 244- 246

13- Gruber  | K. J . and  shelton | G|G. (1994 ) Assessment   of  neighborhood      satisfaction    by  residents   of  three  housing    types |   social    indicators   Research    | 19  . 303 –305

14-Marans | R | W . and    Rodgers  . W . ( 1993 ) Toward    an  understanding   of    community      satisfaction  | metro  politan   America  in    contemproary  perspective  | wiley  | New York  | pp   299-301)

 

فروش فروشگاه طراحی فروشگاه آنلاین فروش فروشگاه آنلاین فروشگاه تحت وب راه اندازی فروشگاه تحت وب وب سایت فروشگاهی ارزان طراحی وب سایت باشگاه مشتریان پرداخت ماهیانه فروش آنلاین فروش محصولات چندین پذیرنده طراحی فروشگاه ریسپانسیو طراحی سایت و فروشگاه اینترنتی طراحی و پیاده سازی فروشگاه ساخت سایت فروشگاهی فروشگاه حرفه ای ساخت فروشگاه آنلاین ساخت فروشگاه Online سفارش سایت فروشگاهی طراحی فروشگاه اینترنتی اختصاصی قیمت طراحی فروشگاه اینترنتی فروشگاه ساز حرفه ای فروشگاه اینترنتی آماده فروشگاه ساز قیمت راه اندازی سایت فروشگاهی سفارش طراحی فروشگاه اینترنتی