hc8meifmdc|2010A6132836|BehboudFroshgahWebSite|tblnews|Text_News|0xfdff710b02000000150d000001000300
الگوی ارائه خدمات توانبخشی به آسیب دیدگان ناشی از بلایای طبیعی
دکتر محمد کمالی ،
استادیار دانشکده علوم توانبخشی دانشگاه علوم پزشکی ایران
محمدرضا مرادی ، کارشناس ارشد فیزیوتراپی ، سازمان بهزیستی
کشور
دکتر منوچهر ارجمند حسابی ، معاون دفتر امور برنامه های توانبخشی
سازمان بهزیستی کشور
مقدمه
انسان
از گذشته‌های بسیار دور همواره در بستر پر فراز و نشیب زندگی خود، طعمه حوادث
و اتفاقات ناشناخته
قرار داشته و قربانی بلایای متعدد بوده که او را بصورت موقت یا دائم از
نعمت سلامتی و زندگی مستقل
محروم و با محدودیتهایی مواجه ساخته است. قهر و خشم طبیعت بصورت‌های
گوناگون چون زلزله،
سیل، آتش‌سوزی، طوفان و بسیاری از عوامل دیگر سلامت او را تهدید نموده و هر
ساله گروههای کثیری
از افراد فعال اجتماع را دچار معضل می‌سازد. فقدان اطلاعات و آگاهی عمومی
جامعه موجب میگردد
که پذیرش این افراد در جامعه و هموار ساختن زمینه‌های مساعد و ایجاد بستر
مناسب جهت حضور
فعال آنها در عرصه‌های اجتماعی با مشکلات عدیده روبرو گردد. براین اساس
ضرورت دارد قبل از بروز
حوادث و اتفاقات غیرقابل پیشبینی اطلاعات و آگاهی‌های مورد نیاز در راستای
چگونگی مراقبت از خود
و ارائه کمکهای مورد لزوم در اختیار جامعه بویژه افراد مبتلا به ناتوانی و
معلولیت قرار گرفته تا از این طریق
بتوان ضمن ارائه پیش آگاهی لازم، تمهیدات مورد نظر در راستای پیشگیری از
تشدید معلولیت را در آنان
فراهم نمود. لازم به ذکر است که کشور ایران از نظر جغرافیائی در محلی واقع
شده که در آن گسل‌های فراوانی
وجود دارد بطوری که هرازگاه شاهد وقوع زلزله‌هائی طی سالهای گذشته بوده‌ایم.
شهر تهران نیز در
قسمت شمال و جنوب خود بر روی دو گسل بزرگ واقع گردیده که در پهنه خود
دارای شکستگی‌های کوچک
فراوان است و در صورت فعالیت این دو گسل، شهر تهران دچار جابجایی و جنبش
خواهد شد. سوابق
نشان می‌دهد که این دو گسل در گذشته موجب بروز زلزله‌هائی کوچک و بزرگ
بوده که آخرین زلزله ثبت
شده در تهران مربوط به حدود 70 سال قبل و با قدرت 8 ریشتر به وقوع پیوسته
است.
در این میان وضعیت افراد دارای ناتوانی و معلولیت ونیز آن دسته از افرادی که
در هنگام وقوع زلزله دچار ناتوانی و معلولیت می گردند مقداری حساستر است. این گروه از افراد جامعه به
واسطه ناتوانی خود قدرت برخورد مناسب در هنگام وقوع زلزله را نداشته و ممکن است
معلولیت آنان تشدید نیز بیابد. اراین
رو ضرورت تدوین الگویی برای چگونگی ارائه خدمات توانبخش به
این دسته از افراد جامعه انکار تاپدیر است. متاسفانه تاکنون نه در ساززمان های امدادی و نه در سازمان های متولی خدمات توانبخشی به این موضوع
اندیشیده نشده بود.
پژوهش حاضر به قصد تدوین الگوی ارائه خدمات توانبخشی به هنگام وقوع بلایای طبیعی انجام گرفته است.
آنچه در ادامه مرور خواهد شد در دو بخش کلی به صورت مختصر به موضوع پرداخته است:
اول - اصول پیشگیری از تشدید معلولیت و ناتوانی و راهکارهای مناسب
جهت مقابله با بلایای طبیعی برای افراد دارای
ناتوانی (قبل، حین و بعد از بروز بحران)
دوم – مدیریت و نحوه ارائه خدمات توانبخشی مورد نیاز به افراد
آسیب دیده ناشی از بلایای طبیعی
امید است این مختصر بتواند راهکارهای اجرائی مناسبی فراروی دست اندر کاران
امور امداد و توانبخشی در سازماندهی خدماتی مناسب و درخور افراد دارای معلولیت و ناتوانی در کشور قرار دهد.
قسمت اول
الف.
اصول آمادگی در مقابل بلایای طبیعی
با
توجه به نقش اساسی و مهمی که اطلاع‌رسانی و ارائه آگاهی‌های لازم در
اجتماع می‌تواند از یک سو درارتقاء
بخشیدن به سطح دانش و بینش جامعه هدف و از سوی دیگر در راستای پیشگیری و
ممانعت از بروز برخی
مشکلات و معضلات مربوطه مفید و مؤثر باشد بنابراین ضرورت دارد در خصوص حوادث
و بلایای طبیعی
که زمان وقوع آن قابل پیشبینی نیست از قبل راهکارها و شیوه‌های مناسب
برخورد با آن بصورت ساده
و روشن، با استفاده و بهره‌گیری از امکانات و منابع موجود اجتماعی در اختیار
افراد بویژه معلولان و خانواده‌های
آنان قرار گیرد تا در زمان وقوع، ضمن اتخاذ روش صحیح مقابله، از بروز نقص
و یا تشدید معلولیت
در خود و اطرافیان جلوگیری گردد. ارائه آموزشهای مربوطه می‌تواند بصورت زیر
طراحی شود:
1-ـ آموزش و آماده
نمودن جامعه (افراد ناتوان)
در
ارتباط با ارائه اطلاعات و آموزشهای لازم و آماده‌سازی جامعه بویژه افراد
ناتوان (معلول) برای خورد و
مقابله با بلایای طبیعی و یا سایر حوادث، سازمانها و ارگانهای ذیربط مانند
سازمان بهزیستی کشور، وزارت
بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، سازمان آموزش و پرورش کودکان استثنایی، هلال‌احمر،
بنیاد امور
جانبازان و... که به نوعی با پدیده معلولیت و افراد معلول در ارتباط مستقیم
هستند، بهترین نقش را می‌توانند
در این خصوص داشته باشند. این سازمانها می‌توانند با برنامه‌ریزی دقیق و
هماهنگ و با استفاده
از تسهیلات و امکانات موجود در جامعه و با اتخاذ روش‌ها و تدابیر خاص (انتشار جز
وات و کتب آگاه کننده،
پخش برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی، انتشار مطالب و اطلاعات لازم از طریق
نشریات و...) زمینه‌های
لازم را در خصوص دستیابی به اهداف مورد نظر مهیا نمایند. برخی از راهکارهایی
که می‌تواند مورد
استفاده قرار گیرند عبارتند از:
1ـ1 برنامه‌ریزی و تدوین
طرحی جامع و مناسب جهت جمع‌آوری اطلاعات مورد نیاز در خصوص‌امکانات موجود در جامعه و تمهیدات
لازم در زمینه چگونگی بر قراری ارتباط سریع و آسان با افراد ناتوان (مشخصات کامل محل
سکونت و نوع محدودیت فرد ناتوان و ...) و همچنین‌پیش‌بینی لازم در خصوص در دسترس بودن خدمات
مورد لزوم در مواقع بروز بحران برای اینگونه افراد
2ـ1 با توجه به این که
برخی از حوادث را میتوان به طریقی از قبل پیشبینی کرد ضرورت دارد با
استفاده از امکانات
موجود در جامعه ضمن همکاری با سازمانها و نهادهای مرتبط مانندصداوسیما نسبت
به انعکاس اطلاعات
و آگاهی‌های مورد نیاز بصورت مختلف و تاکید بر رعایت‌نکات ایمنی، معرفی
پناهگاههای امن جهت
اسکان و انتقال افراد، پخش بروشورهای حاوی‌نکات ضروری و سایر روشهای مورد
نیاز جهت مطلع نمودن
افراد در مواردی که بحران ایجاد میگردد اقدام نمود.
3-1 بهره‌گیری
از شیوه‌های موثر و مورد اعتماد در راستای انتقال افراد مبتلا به ناتوانی و
اقدامات سریع و بموقع
جهت درمان آنان که در این زمینه میتوان با بهره‌گیری از وسایل ارتباطی
مانند، ماهواره، تکنولوژی ارتباطات
سیار، شبکه‌های ارتباطی و خبری در اماکن و مواضعی که امکان برقراری ارتباط
موجود است پرسنل
تخصصی را در چگونگی یاری رساندن به مصدومان کمک کرد.
4-1 بهره‌گیری از افراد
متخصص و کار آزموده در کمک به تشخیص، ارزیابی، جمع‌آوری اطلاعات لازم فراهم نمودن لوازم
مورد نیاز فرد ناتوان از اهمیت خاص برخوردار است. (در دسترس‌بودن لوازم
ضروری و مورد
نیاز زندگی باید همیشه تحت نظارت و کنترل باشد). برنامه‌ریزی و کنترل
اطلاعات ذیربط می‌تواند در راستای
ارائه این گونه خدمات در مواقع بحران برای افراد ناتوان مفید واقع گردد.
5-1 سازمانهایی که مستقیم? مسئولیت ارائه
خدمات به معلولان را عهده‌دار هستند ضرورت دارد با تدوین برنامه‌های خاص آموزشی،
اطلاعات و آموزشهای مورد نیاز و ضروری را در اختیار عموم جامعه بویژه سازمان‌های
یاری رسان در سطح جامعه قرار دهند.
6-1 مناسب سازی و رفع
موانع ترددی به منظور دسترسی سریع و آسان افراد ناتوان به امکانات مورد نیاز زندگی پس از بروز بلایای طبیعی
باید پیشبینی و کنترل گردد.
7-1 طراحی و اجرای
مانورهای نمایشی و آزمایشی در خصوص آماده سازی چگونگی برخورد منطقی با اینگونه‌بلایا و ارزیابی
از روشهای تمرینی‌جهت‌آگاهی‌از میزان‌آمادگی‌جامعه‌درهنگام بحران ضروری است.
2-آموزش
به گروههای امداد رسان
با
توجه به این که حدود 10 درصد از افراد جامعه بر اثر عوامل گوناگون (ارثی -
محیطی) به نوعی با ناتوانی و محدودیت
جسمی و یا ذهنی مواجه هستند و در مقایسه با افراد عادی با مشکلات و معضلات
عدیده روبرو می‌باشند
بنابراین در مقابل حوادث و بلایا، آسیب‌پذیری بیشتری خواهند داشت. لذا ضرورت
دارد آموزشهای
ویژه‌ای متناسب با نوع اختلالات افراد ناتوان به گروههای امداد رسان با
هدف پیشگیری از ایجاد
معلولیت در مجروحین و مصدومان و ممانعت از تشدید ناتوانی در افراد معلول
ارائه شود. در راستای دستیابی
به این اهداف لازم است با تدوین برنامه‌ای مدون و فراگیر در خصوص حضور
فعال نیروهای امداد رسان
و دریافت آموزشهای علمی و عملی، آنان را جهت اجرای عملیات نجات و انتقال
مجروحین و مصدومان
از محل حادثه با توجه به حفظ رعایت مسائل بهداشتی و ایمنی یاری نمود.
شرح وظایف کلی
گروههای امداد رسان:
- حضور
سریع و بموقع در محل خدمت خود و یا هر محل دیگری که از قبل برای حضور وی
در هنگام بحران پیشبینی
شده است.
- از
سلامت خود و اطرافیان خود اطمینان حاصل نماید.
- وضعیت‌منطقه‌تحت‌پوشش‌خود
را بررسی‌کرده و براساس‌اطلاعات‌موجوداقدامات‌موردلزوم‌را انجام‌دهد.
- مکان
و نحوه تماس مستقیم خود را با مسئولین مربوطه در هنگام نیاز کاملاپ شناسایی‌کند.
- نسبت
به شرح وظایف خود آگاه بوده و دستورالعمل‌های مربوطه را مرور و کنترل
نماید.
- از
کنجکاوی در مواردی که مربوط به وظایف او نیست جدا خودداری نماید.
- از
گسترش شایعات‌بی‌اساس و یااطلاعات‌محرمانه که‌موجب‌تخریب روحیه افراد میگردد
خودداری نماید.
- در
صورت مشاهده هرگونه موارد مشکوک مراتب را سریع? به مسئولین مربوطه اطلاع دهد.
- در
برخورد با نمایندگان رسانه‌های عمومی مطالبی را مطرح نماید که مورد تائید مسئولین
بوده و از هرگونه
اظهار نظر شخصی پرهیز نماید.
- در
انجام فعالیت‌ها براساس شرح وظایف خود اقدام کرده و از انجام مواردی که
مسئولیت آن به او محول نشده است خودداری
کند.
- ارتباط
خود را به صورت مستمر با مسئولین مربوطه حفظ نماید.
- از
مداخله دادن افراد داوطلب آموزش ندیده در امور مربوطه خودداری کرده و تنها
از افرادی که آموزشهای
لازم را دیده‌اندو دارای‌کارت‌شناسایی‌معتبر هستند بعنوان همکار در انجام امور
استفاده نماید.
- در
پایان هر مرحله از عملیات (ترجیحا بصورت
روزانه) گزارش کاملی از فعالیت خود را تهیه و به مسئولین مربوطه انعکاس دهد.
اصول
امداد رسانی به افراد دارای ناتوانی در هنگام بروز بحران (بلایای طبیعی)
1ـ معرفی مستمر اماکن
امن و پناهگاههای قابل اطمینان جهت آگاهی جامعه (افراد ناتوان) وحضورآنها
در این
اماکن (نصب علائم راهنمایی کننده جهت مشخص شدن محل پناهگاه در معابر
الزامی است).
2ـ ارائه اطلاعات لازم
در مورد افراد ناتوان شامل (آدرس محل سکونت، میزان ناتوانی و سایر موارد
مورد نیاز
به گروههای امداد رسان و پرسنل ویژه نجات جهت انتقال سریع مصدومان به
مناطق امن.
3ـ شناسایی دقیق محل
سکونت افراد ناتوان و انجام تمهیدات لازم برای انتقال آنان به پناهگاه
ضمن رعایت
اصول ایمنی و پزشکی.
4ـ حفظ آرامش کامل و برخورداری از صبر و
حوصله در گروههای امداد رسان و ایجاد هماهنگی لازم در انتقال افراد به مناطق امن.
5ـ رعایت اصول بهداشتی
و ارائه کمکهای اولیه به مصدومان در خصوص پیشگیری از تشدید جراحت یا نقص توسط گروههای
امداد رسان.
6ـ ارائه آموزشهای
مورد نیاز به افرادی که در پناهگاه اسکان یافته‌اند. (مسئولین مربوط موظفند
ضمن برقراری
آرامش در پناهگاه روشهای مناسب در خصوص ایجاد نظم و ارتباط در افراد را مهیا
سازند).
7ـ تنظیم کارت شناسایی
موقت و درج مشخصات کامل افراد ناتوان (نام، سن، جنس، نوع ناتوانی و سایر موارد مربوطه) و نصب
آن برروی لباس فرد جهت تسهیل در ارائه خدمات مورد نیاز.
8ـ پیشبینی و تهیه
لوازم مصرفی اضافی جهت افراد ناتوان و حتی حیوانات خدماتی در صورت وجود داشتن مانند (سگ
راهنما).
9ـ شناسایی سریع افراد
ناتوان در داخل پناهگاه و توجه مسئولین ذیربط نسبت به برخورد منطقی با اینگونه افراد
متناسب با نوع ناتوانی آنها.
10ـ تماس با سرویس‌های
محلی مخصوص افراد ناتوان جهت تامین نیروی کمکی خاص برای این گونه افراد در راستای
تهیه وسایل کمکی ویژه ناتوانان.
11ـ معاینه مستمر افراد
ناتوان توسط پزشک و تامین داروهای مورد نیاز آنان با توجه به نوع ناتوانی.
12ـ کنترل تسهیلات
مربوط به پناهگاه توسط مسئولین ذیربط شامل:
ـ محل ورودی
پناهگاه باید کامل مشخص و قابل دسترس بوده و اطلاعات معمولی در ارتباط با
پناهگاه روی آن
نصب شده باشد. ـ
کنترل میزان غذا، آب، دارو و... متناسب با تعداد افراد درون پناهگاه
ـ
نظارت مستمر بر افراد با ناتوانی‌های شدید و تأمین نیازهای ضروری آنها
ـ
حفظ آرامش و جلوگیری از هرگونه برخورد و تشدید شدن وضعیت درون پناهگاه
ـ
بهره‌گیری‌از افراد فاقد نقص و ناتوانی‌درخصوص‌ارائه خدمات به ناتوانان ضمن
نظارت کامل بر عملکرد آنان
ـ
اطمینان خاطر از این که آدرس پناهگاه به طور روشن و واضع در اطراف محل
پناهگاه نصب شده باشد.
ـ
سرویس‌های بهداشتی درون پناهگاه از هر نظر قابل استفاده برای افراد ناتوان
باشد.
ـ
استفاده‌از وسایل ساده‌کمکی‌برای‌استفاده افراد ناتوان بصورت موقت تا رسیدن
وسایل اساسی مورد نیاز.
ـ
اعلام اطلاعات مربوط به پناهگاه و دستورات مربوطه بصورت سمعی و بصری و
نصب نوشتاری آن بر روی تابلو
جهت استفاده افراد با هر گونه ناتوانی
13ـ مسئولین ذیربط در
درون پناهگاه باید بدانند که:
ـ
برخی از ناتوانی‌ها ممکن است در فرد ناتوان حالت مسمومیت ایجاد کند.
ـ
برخی از افراد دارای ناتوانی در شرایط خاص از خود رفتارهایی را نشان می‌دهند
که طبیعی نیست لذا هنگام
مشاهده چنین رفتارهایی باید واکنش مناسبی را از خود بروز دهند.
ـ
محل تردد افراد ناتوان باید فاقد هرگونه مانعی باشد.
- با
افراد ناتوان با توجه به نوع ناتوانی آنان برخورد مناسب داشته باشند.
14ـ برنامه‌ریزی دقیق و
منسجم برای تعیین کارشناسان و متخصصین مربوط به انواع معلولیت‌ها بصورت سیار و یا مستقر
در اماکن امن و پناهگاهها در خصوص این که هنگام‌برخوردبا فرد معلول و یا
انتقال فرد
ناتوان به درون پناهگاه اقدامات ضروری و اولیه در راستای ارائه خدمات
مربوط به آنها را مهیا نمایند.
15- اقدام به انتقال
سریع و بموقع افرادی که نیاز به دریافت خدمت درمانی بصورت اورژانس دارند
به اماکن
درمانی تخصصی پیشبینی شده.
16- با توجه به اهمیت
موضوع و حساسیت قضیه لازم است کلیه نکات مورد نظر و ضروری بصورت کتابچه و جزوه‌ای
تهیه و در اختیار کلیه افراد بویژه افراد مبتلا به ناتوانی قرار گیرد تا در
هنگام برخورد با بحران
از آمادگی کامل بهره‌مند باشند.
3 - هماهنگی
و تبادل اطلاعات در راستای بهبود بخشی کیفی خدمات
یکی
دیگر از راهکارهای اساسی در آماده ساختن جامعه در مقابله با بلایای طبیعی
ایجاد هماهنگی و تبادل نظر
با سایر سازمانها بویژه ارگانهای ذیربط می‌باشد. از طریق ایجاد نشست‌های
کارشناسی، گفتگو و تبادل
افکار میتوان ضمن بهره‌گیری از نظرات و تجربیات آنان از یک سو به
راهکارهای اصولی مقابله آشنا شد
و از سوی دیگر از میزان امکانات و تسهیلات موجود نیز مطلع گردید تا بتوان در
مواقع لزوم از آن برای رسیدن
به اهداف مورد نظر بهره جست: بعضی از سازمانها و ارگانهایی که می‌توانند
در این خصوص مدنظر قرار
گیرند عبارتند از:
- وزارت
کشور
- وزارت
بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
- سازمان
هلال احمر
- صداوسیمای
جمهوری اسلامی ایران
- بنیاد
امور جانبازان
- سازمان
آموزش و پرورش کودکان استثنایی
- کمیته
امداد امام خمینی(ره)
- سازمان
بهزیستی کشور
مطمئنا ایجاد یک کمیته
کشوری برای هماهنگی و سازماندهی خدمات توانبخشی در هنگام بلایای طبیعی می‌تواند بسیار مؤثر
و راه‌گشا باشد.
ب
- پیشگیری از بروز آسیب و نحوه کمک‌رسانی به آسیب دیدگان (ضایعات نخاعی)
با
توجه به نقش و اهمیتی که سیستم اعصاب مرکزی در ساختار فیزیکی بدن انسان
دارد و در حقیقت کلیه
فعالیتهای انسان از طریق اعصاب حسی و حرکتی که از اعصاب مرکزی منشعب می‌گردند
صورت می‌پذیرد،
برای مراقبت و ممانعت از آسیب‌پذیری این بخش لازم است اهمیت خاص قائل
بود. انسان با توجه
به وضعیت فیزیکی خود، در مقابل حوادث و بلایای غیرمنتظره بسیار آسیب‌پذیر و
حساس بوده و مورد
آسیب جدی قرار می‌گیرد.
با
این وجود با اتخاذ تدابیری خاص میتوان در بسیاری مواقع از ایجاد نقص و یا
تشدید آن جلوگیری کرد.
اطلاعات و آمارهای گوناگون نشان دهنده این واقعیت تلخ است که اکثر
آسیبهای وارده ارتوپدیکی بویژه
در نواحی ستون فقرات که اکثر? در
زمان حمل مجروح از محل حادثه ایجاد شده است متاسفانه بر اثر عدم آگاهی، اطلاع
و همچنین برخورد ناصحیح به وقوع پیوسته است که منجر به آسیبهای جزئی یا
کلی به طناب
نخاعی و ایجاد نقص و اختلال دائمی در مصدومان گردیده بنابراین ضرورت دارد
اطلاعات و آگاهی‌های
لازم به جامعه برای پیشگیری از بروز مصدومیت و راههای مناسب برخورد با این
پدیده انتشار یابد. راهکارهای اساسی که
می‌تواند در این خصوص موثر باشد حول دو محور اساسی تقسیم‌بندی میگردد:
آگاه‌سازی
عمومی جامعه در ارتباط با مراقبت از خود:
- پیش از مواجه شدن با حوادث و بلایا
لازم است خدمات آموزشی به آحاد جامعه در خصوص چگونگی مقابله با حوادث ارائه شود. کلیه
سازمانها و ارگانهای ذیربط می‌توانند با تدوین مطالب مورد نیاز و انتشار آن از طریق امکانات
موجود اجتماعی مانند (صدا و سیما، روزنامه‌ها، نشریات و ....) بینش و نگرش
عمومی جامعه
را نسبت به این موضوع ارتقاء داده تا در زمان بروز حادثه آمادگی لازم در
جامعه ایجاد گردد. در زیر به
برخی راهکارها که می‌تواند برای پیشگیری از تشدید صدمات در افراد بکار گرفته
گونه، اشاره می‌شود:
1ـ آسان‌ترین روش
خروج سریع از ساختمان تمرین گردد.
2ـ از قرار دادن
لوازم و اشیاء غیر ضروری در معابر خروجی خودداری گردد.
3ـ وسائل درون
خانه بنحوی طراحی شود که در هنگام بروز حادثه مانع از خروج فرد از ساختمان
نگردد.
4ـ وسایل مورد
نیاز و ضروری از قبیل وسایل کمکهای اولیه، داروهای مورد نیاز (در صورت مصرف)
و سایر موارد
منطبق با شرایط فرد از قبل آماده و در محل امن و قابل دسترس قرار گیرد.
5ـ در صورتی که
فرد ناتوان نیازمند دریافت خدمات ویژه‌ای می‌باشد مراتب روی کارتی درج و
در محلی قابل
رؤیت جهت استفاده امدادگران قرار گیرد.
6ـ در خصوص
شناسایی اماکن امن و محل پناهگاههای محل زندگی تحقیق نمایند.
7ـ در هنگام خارج
شدن از محل حادثه نکات ایمنی رعایت گردد.
8ـ اماکن امن
موجود در ساختمان را شناسایی کرده تا مواقع نیاز به آن پناه برند.
9ـ در صورت آسیب‌دیدگی
با هر وسیله‌ای که می‌توانند گروه امداد را از محل خود مطلع نمایند.
10ـ در صورت
مصدومیت، قبل از خارج شدن از محل حادثه مامورین نجات را از نوع آسیب و
محل آن مطلع نموده و سعی
شود تمامی نکات ایمنی و بهداشتی در این رابطه توسط آنها اعمال گردد.
11ـ در هنگام ترک
محل حادثه لازم است نسبت به محل وسائل مورد نیاز ضروری خود اطمینان حاصل نمایند.
آگاه‌سازی مامورین
نجات در خصوص چگونگی برخورد با مصدوم
با
توجه به این که مصدومان معمولا از وجود درد در محل آسیب شکایت داشته و
اغلب اوقات وجود علائمی
مانند تورم، کبودی، کوفتگی، خونریزی و حتی شکستگی استخوانها نیز در بدن
فرد مصدوم مشاهده
میگردد لذا لازم است برای ممانعت از تشدید آسیب و ایجاد نقایص جبران‌ناپذیر
که می‌تواند در صورت
وقوع، فرد را بصورت موقت یا دائم از فعالیتهای روزمره زندگی بازداشته و وی
را به فردی منفعل و غیرفعال
تبدیل کند، از حرکت دادن و جابجاکردن آن بدون حضور امدادگران آموزش دیده
خودداری نمود و بلافاصله
مراتب را با امدادگران در میان گذاشت.
وجود
یک یا چند علائم از علامتهای زیر می‌تواند به منزله علائم هشدار دهنده باشد:
- تورم
غیرطبیعی در محل آسیب
- خون
مردگی در سطح بدن
- غیرطبیعی
بودن وضعیت ظاهری اندامهای بدن
- کوتاه
شدن اندامها
- عدم
هشیاری فرد مصدوم
- کاهش
و یا فقدان کامل عملکرد اندامها بعلت درد
- احساس
درد شدید در نواحی آسیب دیده هنگام لمس کردن و یا فشار دادن
- وجود
صداهای غیرطبیعی در استخوانها
- چرخش
غیرطبیعی اندامها
- خونریزی
شدید در بدن
- وجود
شوک در شخص مصدوم
- سایر
موارد مشکوک دیگر
گروههای
امداد رسان باید در صورت مشاهده یک یا چند مورد از علائم فوق در مصدوم
اقدامات احتیاطی لازم
را در خصوص حمل او مدنظر قرار دهند.
نکات
قابل رعایت توسط گروه امدادگر
1ـ در هنگام برخورد و
مشاهده با مصدوم در محل حادثه لازم است ضمن خونسردی کامل از هر گونه
حرکت و
جابجاکردن بیمورد فرد جدا" خودداری
گردد. چنان که فرد آسیب دیده از نواحی حساس بدن دچار آسیب و شکستگی شده باشد
هر گونه تحرکی می‌تواند منجر به تشدید آسیب در او گردد.
2ـ گروههای امداد رسان
لازم است به سرعت و با رعایت احتیاط معاینات سطحی از تمامی اعضای بدن فرد مصدوم بعمل آورده و قسمتهای
آسیب دیده را (با توجه به علائم ذکر شده) دقیق? شناسایی نمایند.
3ـ در صورتی که در
اندامهای فرد مصدوم علائمی که نشان دهنده وجود شکستگی است رؤیت شد ضرورت دارد. با
رعایت کامل نکات ایمنی و با استفاده از تجهیزاتی ارتوپدیکی مانند اسپیلنت،
آتل و یا هر وسیله‌ای
که بتواند عضو شکسته را ثابت نماید نسبت به بی‌تحرک نمودن آن اقدام نمود.
تصاویر شماره
48-11 و 48-14 نحوه اجرای کار را نشان می‌دهد.
4ـ در صورتی که در
نواحی بسیار حساس مانندکردن
و یا ستون فقرات که محل عبور
طناب نخاعی است علائم مربوط به آسیب
دیدگی دیده شد اولین اقدام برای کمک‌رسانی
به مصدوم ثابت کردن و ممانعت
از تحرک در آن بخش است. در مورد
آسیب در ناحیه گر دن چنان که در شکل
مشاهده میگردد میتوان با استفاده
از یک کلار گر دن نسبت ثابت کردن
وضعیت گر دن استفاده کرد. در صورتی
که وسیله و تجهیزات ارتوپدیکی در
این خصوص در دسترس نیست میتوان
از طریق بستن و یا با تمهیدات دیگری
از حرکت دادن گر دن فرد مصدوم جدا خودداری کرد. تصاویر
شماره 48-3،
48-5،
48-6 نحوه
اجرای کار را نشان
می‌دهد. همچنین در صورتی که فرد مصدوم از
ناحیه کمر احساس درد می‌نماید و یا آثار و شواهد مصدومیت در ناحیه کمری وی
مشاهده میگردد باید مصدوم را از هرگونه حرکت باز داشت و با استفاده از برا
نکارد و یا وسیله‌ای
که سطح محکم دارد فرد را با احتیاط روی آن منتقل و او را به نزدیکترین
پناهگاه و یا اماکن درمانی
هدایت نمود.
5ـ با توجه به این که
برخی شکستگی‌ها فاقد هرگونه علائم است چنانچه در هنگام حمل فرد مصدوم
علائم
شوک در وی مشاهده شد باید دقت کرد که در این مواقع احتمال وجود شکستگی
وجود دارد.
6ـ در صورتی که فرد
مصدوم از ناحیه گر دن دچار آسیب شده است باید توجه داشت که راه تنفسی او بازباشد و تنفس او
دچار اختلال نگردد.
7ـ حفظ خونسردی و تلقین
آرامش به فرد مصدوم نقش بسیار مهمی در خصوص تسهیل روند ارائه کمک‌رسانی ایفا می‌نماید.
8ـ چنان که در فعالیت
و حرکات مربوطه به اندامهای تحتانی و یا اندام فوقانی اختلالاتی مشاهده
میگردد و در
این اعضا علائم شکستگی وجود ندارد باید احتمال داد که ستون فقرات و یا طناب
نخاعی فرد آسیب دیده
و عصب‌های حسی در این اندامها دچار مشکل شده است لذا ضرورت دارد نسبت به
مراقبت از ستون فقرات
فرد مصدوم اقدام عاجل معمول داشت.
9ـ گروه کمک‌رسان لازم
است گزارش مختصری از مشخصات کامل فرد مصدوم، نوع مصدومیت او و همچنین اقدامات
بعمل آمده اولیه در وی را روی کارتی درج و در محل قابل رؤیت قرار داده تا
گروههای بعدی
بدانند چه کارهایی انجام شده و چه اقداماتی دیگری باید انجام گردد.
مطالبی
که در این بخش ذکر شد چگونگی ارائه روشهای مناسب کمک‌رسانی به افراد
مصدوم در محل حادثه
توسط گروه امداد بود. به لحاظ اهمیت موضوع ضرورت دارد. مطالب آموزشی مورد
نظر به گونه شفاف و
روشن و با توجه به نوع آسیب در جزوه‌ای مصور و به صورت عام (غیر تخصصی) و
تخصصی تهیه و در اختیار
اقشار مختلف جامعه قرار گیرد. همان گونه که اشاره شد صداوسیما و رسانه‌ای‌گروهی‌می‌توانند نقش‌ارزنده‌ای‌در
ارتقاءسطح‌آگاهی‌وبینش عمومی‌افراد چه قبل‌از وقوع‌حادثه‌و چه‌بعدازآن‌عهده‌دار
باشند.
2 - نحوه امداد رسانی به افرادی که
دارای ناتوانی هستند
الف)
افراد مبتلا به ناتوانی حرکتی
تعریف
ناتوانی حرکتی: هرگاه
بر اثر عواملی سیستم‌های حرکتی بدن دچار نوعی اختلال و نقص گردیده و فرد از لحاظ حرکت و جابجایی
دچار مشکل شود ناتوانی حرکتی ایجاد گردیده است. این اختلالات می‌تواند جنبه فیزیولوژیکی و
یا نورولوژیکی داشته باشد.
1ـ آماده نمودن
افراد مبتلا به ناتوانی حرکتی در ارتباط با چگونگی برخورد منطقی و مقابله با
بلایای طبیعی (قبل از
وقوع)
ـ
وسایل کمکی لازم را در محل مناسب، امن و در دسترس نگهداری کنند.
ـ
تمرینات لازم را جهت استفاده از راههای خروج از ساختمان بصورت عادی و
اضطراری را انجام دهند.
ـ
وسایل کمک کننده حرکتی خود را مانند (عصا، چوب‌های زیر بغل، واکر، صندلی
چرخدار و...) را همواره نزدیک
خود قرار دهند تا در موقع لزوم قابل دسترس و استفاده باشد.
ـ
قرار دادن لوازم منزل در محل سکونت طوری طراحی گردد که منجر به بسته شدن
راههای خروجی نشود و
در هنگام بروز بحران آسیب‌رسان نباشد.
ـ
چنان که مقدور است یک دستگاه صندلی چرخدار سبک را همواره در محل زندگی
خود داشته باشند.
ـ
لوازم و وسایل کمکهای اولیه را در کیسه‌ای قرار داده و در قسمتی از وسیله
کمکی حرکتی خود نصب نمایند.
ـ
یک جفت دستکش مناسب را در لوازم خود داشته باشند تا در هنگام جابجایی و یا
هنگام استفاده از صندلی
چرخدار مورد استفاده قرار گیرد.
ـ
طراحی و پیشبینی دستگاه هشدار دهنده که در صورت عدم توانایی فرد مبتلا به
ناتوانی حرکتی، محل آگاه
نمودن گروه امداد از موقعیت او باید مد نظر قرار گیرد.
ـ
اگر از صندلی چرخدار برقی جهت تردد استفاده می‌کنند لازم است که نسبت به
تهیه باتری اضافی‌اقدام نموده
و در ارتباط با چگونگی شارژ کردن آن اطلاعات کافی را بدست آورند.
- در
صورت لزوم وجود یک عدد رادیو جیبی جهت شنیدن پیام‌های اضطراری باید پیشبینی
گردد.
- به
پیام‌هایی که از طریق گروههای نجات دهنده پخش میگردد دقیق? گوش داده و در حد
امکان عمل‌گردد.
ـ
چنانچه از صندلی چرخدار جهت تردد استفاده می‌نمایند سعی شود لاستیک چرخ‌های
آن را از نوع‌توپر باشد
و چنانچه تهیه آن امکان‌پذیر نیست وسایل و لوازم پنجرگیری را همراه داشته
باشند.
ـ
چنانچه برای خروج از ساختمان نمی‌توانند از پله استفاده نمایند سعی کنند
روشهای جابجایی و حمل‌کردن
صحیح خود را برای دیگران تشریح کنند. زیرا مواقعی فرا میرسد که نمی‌توان با
استفاده‌از صندلی
چرخدار از محل خارج شد و نیاز است که بدون استفاده از آن تحرک نماید.
ـ
هنگام حمل و جابجایی فرد توسط دیگران سعی شود موارد ایمنی یادآوری گردد و
آنها را از محل‌های آسیب‌پذیر
بدن خود آگاه نماید.
ـ
مشخصات کامل فرد را همراه با نوع ناتوانی و نکات ضروری در کارتی درج و در
محل قابل رؤیت و در دسترس
قرار گیرد.
2ـ نحوه امداد
رسانی به افراد مبتلا به ناتوانی حرکتی
ـ
شناسایی سریع و بموقع فرد در محل حادثه
ـ
ایجاد آرامش و اقدامات بموقع جهت انتقال فرد از محل حادثه
ـ
مشورت با فرد مبتلا به ناتوانی حرکتی در راستای یافتن وسایل ضروری مورد
نیاز او
ـ
در هنگام خارج کردن فرد مبتلا به ناتوانی حرکتی وسایل کمک توانبخشی او
نیز همراه وی منتقل گردد.
ـ
هنگام خارج کردن فرد نکات ایمنی جهت جلوگیری از تشدید اختلال رعایت گردد.
ـ
معابر خروجی ساختمان در صورت امکان جهت انتقال فرد هموار گردد.
ـ
انتقال سریع فرد به پناهگاه و یا محل امن
ـ
با توجه به این که فرد ممکن است متناسب با نوع اختلال در بعضی از اندامها
فاقد حس باشد لازم است پس
از خروج وی تمامی نقاط بدنش کاملا مورد بازبینی قرار گیرد.
ـ
باید طوری عمل شود که فرد مبتلا به ناتوانی حرکتی در هیچ حالتی از وسیله
کمکی خود جدا نشود.
ـ
کارشناسان وظیفه دارند خصوصیات فرد مبتلا به ناتوانی حرکتی را کاملا برای
افراد عادی و حاضر در پناهگاه
تشریح نمایند.
ـ
تهیه گزارش مختصری از وضعیت فرد شامل (مشخصات کامل، سن، جنس، نوع
ناتوانی، نیازهای ضروری و...)
و نصب آن در محل قابل رؤیت.
ـ
قراردادن وسایل کمکی وی در محل قابل دسترس او.
ـ
معرفی فرد مبتلا به ناتوانی حرکتی به افراد ذیربط و آماده سازی و برنامه‌ریزی
لازم جهت ارائه خدمات مورد
نیاز و ویژه برای او.
ـ
انتقال تمامی اطلاعات به فرد مبتلا به ناتوانی حرکتی در راستای وضعیت
محیطی، محل اسکان و نحوه دسترسی آسان به
این مکان‌ها و استفاده از تسهیلات مربوطه
ـ
آماده کردن وسایل کمک حرکتی جهت تردد فرد مبتلا به ناتوانی حرکتی که با
توجه به نوع اختلال لازم است
وسایل ذیل در دسترس باشد:
-
صندلی چرخدار بزرگسال
-
صندلی چرخدار اطفال
-
واکر
-
آلبو کراچ
-
چوب زیر بغل
-
سطح شیب‌دار قابل حمل
-
صندلی حمام
-
تخت انتقال
-
صندلی توالت
-
کیف‌های یک بار مصرف
-
وسایل کمکی مورد نیاز
-
سایر وسایل مورد نیاز
ـ
با توجه به این که افراد مبتلا به ناتوانی جسمی حرکتی بویژه افرادی از
ناحیه مهره‌ها دچار ضایعه هستند آمادگی
لازم جهت آسیب‌پذیری و ابتلا به زخم بستر را دارند ضروری است که مراقبت
خاص از آنها بعمل آید
و نکات بهداشتی در آنها کاملا رعایت گردیده و روشهای مناسب ممانعت از بروز
آن نیز به اطرافیان فرد
ارائه گردد.
در
صورتی که فرد مبتلا به ناتوانی حرکتی جهت تحرک و تردد از صندلی چرخدار
استفاده می‌نماید ضرورت
دارد نکات زیر مورد توجه قرار گیرد:
ـ
با توجه به این که قسمتهایی از صندلی چرخدار برای بلندکردن از استحکام
کافی برخوردار نیست و نقاطی
هم وجود دارد که از یکدیگر جدا می‌شود لذا جهت بلندکردن صندلی سوال کرد که
آیا هنگام بلندکردن
از آن قسمت استحکام کافی وجود دارد یا خیر
ـ
برای حمل و نقل فردی که از صندلی چرخدار استفاده میکند همیشه در زمینه
چگونگی حمل صحیح با او مشورت
شود.
ـ
صندلی‌های در چرخدار دو دسته ترمز در دو طرف خود دارند. زمانی که صندلی
چرخدار را در محلی بصورت
ثابت قرار مگیرد از ترمزهای آن حتما" استفاده نمایند.
ـ
هنگامی که در اثر حمل صندلی چرخدار، افراد نیازمند تعویض جای خود هستند باید
دقت شود که این جابجایی
و تغییر حتما" در
سطح مسطح صورت گیرد.
ـ
پس از حمل و نقل فرد مبتلا به ناتوانی جسمی توسط صندلی چرخدار لازم است
مواردی که توسط وی تذکر
داده می‌شود بدقت عمل گردد و وی به محل امنی راهنمائی شود.
ـ
با توجه به سنگین بودن وزن صندلی چرخدار حدود 10 تا 20 کیلوگرم لازم است
جهت بلند کردن و جابجا کردن
آن از دو نفر استفاده گردد.
ـ
جهت حمل و نقل فرد مبتلا به ناتوانی جسمی حرکتی بوسیله صندلی چرخدار در
پله‌ها باید حتما" از
وجود دو
نفر بنحوی استفاده گردد که یک نفر جلوی صندلی و نفر دوم پشت صندلی را
گرفته و حمل او بطریقی صورت
گیرد که هر دو چرخ بزرگ صندلی همزمان روی لبه پله‌ها قرار گیرد.
- پیش‌بینی‌وسائل‌یدکی‌موردنیاز
ناتوانان‌جسمی‌حرکتی‌در درون‌پناهگاه‌بایدمدنظر مسئولین‌ذیربط باشد.
- معاینه‌مستمر
پزشک‌از وضعیت جسمی‌ناتوانان‌جسمی‌حرکتی‌درون پناهگاه و ثبت آن در پرونده
مربوطه
-
انتقال سریع موارد
مشکوک و یا اورژانسی به اماکن درمانی تخصصی پیشبینی شده (موارد اپیدمی و...)
ب
ـ امداد رسانی به افراد مبتلا به ناتوانی گفتاری
تعریف
ناتوانی گفتاری: به
نقایصی اطلاق میگردد که هنگام تولید و کاربرد زبان شفاهی بوجود می‌آید و شامل ناتوانی‌هایی
است که فرد در ایجاد صوت، تولید اصوات گفتاری، ارائه گفتار با آن مواجه
هستند.
1ـ آماده نمودن
فرد مبتلا به ناتوانی گفتاری در ارتباط با چگونگی برخورد منطقی و مقابله با
بلایای طبیعی
(قبل از وقوع)
ـ
تمرینات لازم جهت استفاده از راههای خروج سریع و بموقع از محل سکونت در
مواقع ضروری
ـ
دانستن آدرس دقیق پناهگاههای امن (نزدیکترین پناهگاه)
ـ
آموزش به فرد برای قرار دادن وسایل منزل به طریقی که در هنگام وقوع
بلایای غیر طبیعی مانع از بستن معابر
خروجی گردد.
ـ
وسایل کمکی و مورد نیاز ضروری در محلی امن و قابل دسترس قرار گیرد.
ـ
مشخصات کامل خود را همراه با نوع ناتوانی و نکات ضروری مورد نیاز را در
کارتی درج و همواره نزد خود داشته
باشد.
ـ
وسایل کمک ارتباطی خود را همراه داشته و یا در محل قابل دسترس قرار داده
و وسایل مربوط به شارژ کردن
آن را تهیه نماید.
ـ
داشتن کاغذ و ابزار نوشتاری، تخته کلمات یا حروف، پیام‌های ضروری از قبل
تهیه شده را آماده داشته باشد
تا در موارد ضروری بتواند از آن استفاده نماید.
ـ
مشخص گردید چنان که وسیله ارتباطی در اختیار ندارد و یا قابل استفاده نیست
چگونه باید با او ارتباط برقرار
گردد.
- طراحی
و ساخت دستگاه هشدار دهنده جهت مشخص‌کردن محل و موقعیت فرد ناتوان به
گروه نجات دهنده
نیز باید مدنظر قرار گیرد.
2ـ نحوه امداد
رسانی به افراد مبتلا به ناتوانی گفتاری
ـ
شناسایی سریع و بموقع موقعیت فرد مبتلا به ناتوانی گفتاری در محل حادثه
ـ
حفظ آرامش و اقدامات فوری در راستای انتقال وی از محل با رعایت نکات
ضروری و ایمنی با توجه به این که
فرد مبتلا به ناتوانی گفتاری امکان دارد از نقاط دیگری نیز مورد آسیب قرار
گرفته باشد ضروری است هنگام
انتقال او کلیه اصول ایمنی رعایت گردد.
- نظر
خواهی از فرد مبتلا به ناتوانی گفتاری در خصوص یافتن وسایل ضروری و مورد
نیاز او.
ـ
کلیه وسایل کمکی (کمک در گفتار) در هنگام انتقال با وی همراه باشد.
ـ
تهیه وسایل مربوط به کمک در گفتار شامل کاغذ و وسایل نوشتاری، تخته کلمات
یا حروف و... در اختیار فرد
مبتلا به ناتوانی گفتاری جهت برقراری ارتباط قرار گیرد.
ـ
رعایت کلیه نکات ایمنی در هنگام خروج فرد از محل حادثه الزامی است.
ـ
ثبت گزارش مختصری از وضعیت فرد مبتلا به ناتوانی گفتاری (مشخصات کامل
فرد، سن، جنس، نوع ناتوانی،
نیازهای ضروری و...) و نصب آن در محل نزدیک به او و قابل رؤیت برای
دیگران
ـ
انتقال سریع ولی به پناهگاه و یا محل امن
ـ
قرار دادن وسایل کمکی مورد نیاز وی در کنار او یا در محلی قابل دسترس
ـ
معرفی فرد مبتلا به ناتوانی گفتاری به افراد ذیربط و آماده سازی و برنامه
ریزی در خصوص ارائه خدمات مورد
نیاز و ویژه
ـ
انتقال تمامی اطلاعات و مشخصات و موقعیت محلی به فرد مبتلا به ناتوانی
گفتاری و نحوه دسترسی و استفاده
از تسهیلات مربوطه
ـ
افراد متخصص و ذیربط ضرورت دارد افراد عادی حاضر در محل پناهگاه را با
خصوصیات فرد مبتلا به ناتوانی
گفتاری و مشکلات وی و همچنین نحوه برخورد منطقی با این پدیده را تشریح
نمایند.
- وسایل
کمک گفتاری مرتبط با افراد با ناتوانی گفتاری عبارتند از:
-
کاغذ و قلم
-
تخته کلمات
-
حنجره مصنوعی
-
دستگاه شارژر
-
سایر وسایل مورد نیاز
ج
ـ امداد رسانی به افراد مبتلا به ناتوانی شنوایی
ناتوانی
شنوایی کلا به دو گروه میگردد ناشنوا ـ کم‌شنوا
تعریف
ناشنوا: ناشنوا
به فردی اطلاق میگردد که اختلال شنوایی او از روند پردازش موفقیت‌آمیزاطلاعات کلامی که از طریق
شنیدن بدست می‌آید چه با سمعک یا بدون آن جلوگیری میکند.
تعریف
کم شنوا: کم
شنوا فردی است که بطور کلی با بهره‌گیری از وسایل کمک شنوایی بتواند از باقی‌مانده شنوایی خود در پردازش
و فرایند سازی اطلاعاتی که از طریق شنیدن بدست می‌آورد استفاده کند.
1ـ آماده نمودن
فرد مبتلا به ناتوانی شنیداری در ارتباط با چگونگی برخورد منطقی و مقابله با بلایای طبیعی (قبل
از وقوع)
ـ
تمرین و استفاده مکرر از راههای خروج سریع و اضطراری محل سکونت
ـ
آگاهی با امکان امن و پناهگاههای اطراف محل سکونت
ـ
قرار دادن وسایل کمکی و ضروری در محلی امن و قابل دسترس جهت استفاده
بموقع
ـ
آگاهی داشتن از نحوه قرار دادن وسایل منزل به طریقی که در هنگام بروز
حوادث مانع از مسدود شدن معابر
خروجی نگردد.
ـ
مشخصات کامل خود را همراه با نوع ناتوانی و دیگر نکات ضروری مورد نیاز را
در کارتی درج کرده و نزد خود
نگهداری نماید.
ـ
وسایل کمک شنوایی اضافی خود را همراه داشته و یا در محل قابل دسترس قرار
دهد.
ـ
پیشبینی وسایل یدکی مربوط به وسیله کمک توانبخشی (سمعک و باطری سمعک و ...)
ـ
داشتن کاغذ و وسیله نوشتاری جهت برقراری ارتباط و انعکاس نظرات به دیگران
در صورت خرابی دستگاه
ارتباطی
ـ
مشخص گردد چنانچه وسیله ارتباطی همراه ندارد و یا قابل استفاده نبود چگونه
دیگران باید با او ارتباط برقرار
کنند.
ـ
طراحی و ساخت دستگاه هشدار دهنده جهت مشخص کردن محل و موقعیت فرد مبتلا
به اختلالات شنیداری
به گروه نجات دهنده باید مدنظر قرار داشته باشد.
2ـ نحوه امداد
رسانی به افراد مبتلا به اختلالات شنیداری
ـ
شناسایی بموقع و تشخیص محل حضور فرد مبتلا در مکان وقوع حادثه
ـ
اقدامات مربوط به خروج فرد از محل ضمن داشتن آرامش و خونسردی و رعایت
مسائل ایمنی با توجه به این
که امکان دارد فرد مبتلا به اختلالات شنیداری از نقاط دیگری نیز مورد آسیب
قرار گرفته باشد ضروری است
هنگام انتقال فرد کلیه اصول ایمنی مد نظر قرار گیرد.
ـ
مشورت با فرد مبتلا به اختلالات شنیداری در خصوص یافتن محل وسایل کمکی
مربوط به او
ـ
کلیه وسایل مربوط به شنوایی و سایر وسائل ضروری همراه فرد از محل خارج گردد.
ـ
ثبت گزارش مختصری از وضعیت فرد (مشخصات کامل، سن، جنس، نوع ناتوانی،
نیازهای ضروری و...)
و نصب
آن در محلی نزدیک و قابل رؤیت
ـ
انتقال سریع فرد مبتلا به اختلالات شنیداری به محل امن یا پناهگاه
ـ
قراردادن کلیه وسایل کمکی مربوط به شخص مبتلا به اختلالات شنیداری در محل
قابل دسترس و استفاده
وی
ـ
معرفی فرد مبتلا به اختلالات شنیداری به متخصصین ذیربط در راستای آماده
کردن و برنامه‌ریزی خدمات
مورد نیاز او
ـ
انتقال تمامی اطلاعات محلی به فرد مبتلا به اختلالات شنیداری و نحوه
دسترسی آسان به تسهیلات مربوطه
(این اطلاعات بصورت نوشتاری روی تابلویی درج گردد).
ـ
در اختیار قرار دادن وسایل کمک شنیداری (سمعک، باطری، شارژر و...) و تمهیدات
لازم جهت برقراری ارتباط
فرد با دیگران
ـ
کارشناسان و افراد مطلع ضرورت دارد افراد عادی حاضر در پناهگاه را با شرایط و
موقعیت فرد مبتلا به اختلالات
شنیداری، نیازها و مشکلات مربوط به او آشنا کرده و چگونگی برخورد منطقی با
فرد ناتوان را تشریح
نمایند.
ـ
وسایل کمک شنوایی مرتبط با افراد با اختلال شنوایی عبارتند از:
-
سمعک
-
باطری سمعک
-
شارژر
-
وسایل یدکی مربوطه
-
سایر وسایل مورد نیاز
د
ـ امداد رسانی به افراد مبتلا به اختلال بینایی
تعریف: در بخش اختلالات بینایی
تقسیم بندی زیر مدنظر قرار دارد:
نابینا: نابینا به فردی اطلاق
میگردد که میزان بینایی او در چشم بهتر و حتی با استفاده از وسایل کمکی (عینک) 200 20
و یا کمتر بوده و ناچار است برای خواندن مطالب از بر یل و یا با
استفاده از روشهای دیگر (سمعی)
بهره‌گیری نماید.
نیمه
بینا: به
فردی گفته می‌شود که میزان بینایی او در چشم بهتر و به کمک استفاده از
وسایل کمکی بین 70 20 تا 200 20 باشد و برای خواندن مطالب از طریق بزرگ نمایی
و یا کتب با خطوط درشت استفاده کند.
1ـ آماده نمودن
فرد مبتلا به ناتوانی و اختلال بینایی در ارتباط با چگونگی برخورد منطقی و مقابله با بلایای طبیعی
(قبل از وقوع)
ـ
انجام تمرینات لازم و ارزیابی جهت خروج سریع و بموقع از محل، ضمن رعایت
اصول ایمنی
ـ
آشنایی با محل پناهگاه، محل امن و یا محل استقرار نیروهای کمکی
ـ
ارائه آموزش به فرد مبتلا به اختلالات بینایی در خصوص جلوگیری از مسدودشدن
راههای خروجی ساختمان
بویژه منزل
ـ
پیشبینی و جمع‌آوری وسایل کمکی مورد نیاز و قرار دادن آن در محل قابل
دسترس و مشخص
ـ
ضروری است مشخصات کامل فرد مبتلا به اختلالات بینایی همراه با نوع ناتوانی،
وسایل مورد نیاز و ضروری
و همچنین نکات ایمنی در کارتی درج و همواره در دسترس قرار داشته باشد.
وجود چنین اطلاعاتی
می‌تواند در هنگام بروز بلایا بسیار مورد استفاده قرار گیرد.
ـ
پیشبینی دستگاه هشدار دهنده و در اختیار قرار دادن آن برای فرد با اختلال بینایی
می‌تواند گروه امداد
را
در یافتن وی کمک نماید (آموزش استفاده صحیح از این دستگاه به وی ضروری
است)
ـ
فرد مبتلا به اختلالات بینایی باید بداند که وسایل کمک ارتباطی خود را همراه
با ملزومات آن همیشه در نزد
خود و محل مشخص قرار داده تا در هنگام نیاز در دسترس باشد.
ـ
فرد مبتلا به اختلالات بینایی باید مشخص نماید که چنانچه وسایل ارتباطی
همراه ندارد چگونه میتوان با وی
ارتباط برقرار کرد.
2ـ نحوه امداد
رسانی به فرد مبتلا به اختلالات بینایی
- شناسایی
سریع و بموقع موقعیت فرد در محل حادثه
- مامورین
نجات باید ضمن داشتن آرامش نسبت به خروج سریع وی از محل با در نظر داشتن
کلیه‌نکات ایمنی
اقدام نمایند. با توجه به این که فرد مبتلا به ناتوانی بینایی امکان دارد
از نقاط دیگری نیز آسیب دیده باشد
ضروری در هنگام انتقال وی به محل امن کلیه نکات و اصول ایمنی رعایت
گردد.
- در
هنگام خارج کردن فرد مبتلا به اختلالات بینایی از محل حادثه سعی شود در
خصوص چگونگی انتقال و
لوازم مورد نیاز او نظر فرد نیز خواسته شده و با او مشورت گردد.
- گروه
نجات لازم است نسبت به یافتن تمامی لوازم کمکی او در محل حادثه اقدام
نماید.
- ثبت
گزارشی از وضعیت فرد مبتلا به اختلالات بینایی (مشخصات کامل فرد، سن، جنس،
نوع ناتوانی نیازهای
ضروری و....) و نصب آن در نزدیک فرد و قابل رؤیت برای دیگران
- انتقال
سریع وی به محل امن یا پناهگاه
- قراردادن
وسایل کمکی مورد نیاز در کنار او و یا در محلی قابل دسترس
- معرفی
فرد مبتلا به اختلالات بینایی به افراد و مراجع ذیربط و آماده سازی و برنامه‌ریزی
در راستای ارائه خدمات
مورد نیاز
- انتقال
تمامی اطلاعات و مشخصات و موقعیت محل به وی و نحوه دسترسی و استفاده از
تسهیلات مربوطه
بصورت کلامی و یا متناسب با دید فرد بصورت بر یل یا خطوط درشت
ه)
امداد رسانی به افراد مبتلا به اختلالات ذهنی
تعریف
ناتوانی ذهنی: عقب
ماندگی ذهنی (ناتوانی ذهنی) سطحی از عملکرد هوش عمومی است که میزان آن به مقدار زیاد از
حد متوسط کمتر بوده بطوری که منجر به نقایصی در رفتار سازش فرد گردیده و در
جریان رشد
خود را نشان می‌دهد.
ناتوانان
ذهنی را به چهار گروه تقسیم‌بندی می‌نمایند:
1ـ ناتوانان ذهنی
آموزش‌پذیر به
گروهی اطلاق میگردد که توان هوشی آنها بین 50 تا 70 است و می‌توانند در شرایط خاص مطالب
و آموزشهای کلاسی را فراگیرند.
2ـ ناتوانان ذهنی
تربیت‌پذیر به
افرادی اطلاق میگردد که توان هوشی آنها بین 35 تا 50 است این گروه قادرند مطالب و
آموزشهای ساده را فراگیرند.
3ـ ناتوانان ذهنی
شدید به
گروهی گفته می‌شود که توان هوشی آنها بین 25 تا 35 است و قادرند بصورت شرطی و در حد بسیار
ساده مواردی را بیاموزند.
4ـ ناتوانان ذهنی
عمیق این
گروه که دارای بهره هوشی زیر 25 هستند اکثر به مشکلات جسمی و ذهنی بسیار شدید مبتلا
بوده و قادر به دریافت آموزش نیستند.
در
خصوص ارائه آموزشهای مقابله با بلایا به افراد ناتوان ذهنی با توجه به
آسیب‌پذیربودن آنها بجز گروه آموزش‌پذیر
که با تمرین و تکرار میتوان مسائل را >بصورت ساده برای آنها تشریح
نمود ولی بهتر است کلاپ آموزشهای
مورد نیاز در اختیار خانواده آنان نیز قرار گرفته تا با توجه به موارد گفته
شد خانواده مسائل و مراقبت‌های
مربوطه را در مورد فرد ناتوان ذهنی اعمال کند. بر این اساس می‌تواند موارد
زیر را در ارتباط با آماده‌سازی
این گروه چنین بیان کرد:
1ـ
آماده نمودن خانواده دارای فرزند ناتوان ذهنی در ارتباط با برخورد منطقی و
مقابله با بلایای طبیعی (قبل از وقوع)
- ارائه
آموزشهای لازم برای مقابله با بلایای طبیعی به خانواده دارای فرد ناتوان
ذهنی جهت برخورد منطقی
با این پدیده
- تمرین‌و
استفاده‌از روشهای‌مناسب‌جهت‌خروج‌فرد ناتوان‌ذهنی‌از محل‌سکونت‌با مشارکت‌اعضاء
خانواده
- انتقال
اطلاعات و آموزشها به فرد ناتوان ذهنی در حدی که قابل درک برای او است
- آگاهی
و اطلاع از اماکن امن و محل پناهگاههای معرفی شده (نزدیکترین پناهگاه به
محل سکونت)
- آموزش
به خانواده در خصوص قرار دادن صحیح وسایل زندگی بنحوی که در زمان بروز
حادثه وسایل راههای
خروجی ساختمان را مسدود نسازند.
- وسایل
کمکی و ضروری مربوط به فرد ناتوان ذهنی (داروها در صورت نیاز و سایر وسایل
مربوطه
....)
در
محلی قابل تشخیص و امن نگهداری گردد تا در صورت لزوم به سهولت قابل دسترسی
باشد.
- مشخصات
کامل فرد ناتوان ذهنی شامل (نام و نام خانوادگی، سن، جنس، نوع، معلولیت،
مشکلات و
توجهات
پزشکی و بهداشتی مورد لزوم) در روی کارت درج و در کنار وسایل ضروری
نگهداری گردد.
- خانواده
باید بداند که هنگام بروز حادثه لازم است تمامی وسایل ضروری فرد ناتوان
ذهنی که از قبل آماده شده
را با خود از محل حادثه خارج نمایند.
- چنان
فرد ناتوان ذهنی علاوه بر مشکل ذهنی از لحاظ جسمی نیز دارای مشکل باشد
لازم است در ارتباط با
وسایل کمک توانبخشی وی اقدامات ذیربط معمول گردد.
- با
توجه به این که در بعضی موارد افراد مبتلا به ناتوانی ذهنی در کنار این
نقیصه با مسائل دیگری از قبیل بیقراری
و صرع مبتلا هستند لذا نکات اساسی و ضروری در ارتباط با برخورد منطقی با آن
باید حتم? در کارت مشخصات فرد
قید گردد.
- در
صورتی که فرد ناتوان ذهنی از لحاظ بهره‌هوشی قادر است مسائل محیطی را نسبت? درک نماید میتوان با برنامه‌ریزی صحیح،
آموزشها را بصورت بسیار ساده، قابل فهم و با استفاده از روش تکرار و تمرین
به وی آموزش
داد.
- اعضای
خانواده می‌توانند آموزشهای دریافتی را بصورت بسیار روان و با انجام
تمرینات در اختیار فرزند ناتوان
ذهنی خود قرار دهند.
2ـ نحوه امداد
رسانی به افراد مبتلا به ناتوانی ذهنی
- تشخیص
دقیق و سریع فرد مبتلا به ناتوان ذهنی در محل حادثه و اقدامات لازم جهت
خروج وی از محل با
رعایت مسائل ایمنی
- با
توجه به این که امکان دارد فرد مبتلا به ناتوان ذهنی بر اثر حادثه از
مناطق دیگربدن‌مورد آسیب قرار گرفته
باشد گروه‌امداد و نجات‌لازم‌است هنگام خارج‌کردن وی موارد احتیاط را مدنظر
داشته‌باشند.(عدم رعایت‌این
نکات‌می‌تواند منجر به ایجاد نقایص جسمی‌بویژه‌ضایعه در ستون‌فقرات‌ومسائل‌جانبی‌آن
گردد).
- توصیه‌هائی
که از طرف خانواده و یا احتمالا از طریق فرد مبتلا به ناتوان ذهنی ارائه
میگردد مورد دقت قرار
گیرد.
- گروه
نجات لازم است تمامی وسایل کمکی مربوط به فرد مبتلا به ناتوان ذهنی را
در هنگام خارج‌کردن او از
محل‌انتقال‌دهد و در صورت مشاهده کارت شناسایی مربوط به فرد آن را در محلی
قابل رؤیت‌نصب نماید.
- مقدمات
مربوط به انتقال سریع و بموقع وی به محلی امن و یا پناهگاه انجام گیرد.
- قراردادن‌تمامی‌وسایل‌کمکی‌مربوط
به فردمبتلا به‌ناتوان‌ذهنی‌در کنار او و یا درمحلی‌که قابل رؤیت باشد.
- ثبت
گزارشی مختصر از وضعیت فرد مبتلا به ناتوان ذهنی شامل (مشخصات کامل سن، جنس،
نوع
ناتوانی،نیازهای‌ضروری
و سایر مواردی‌که بایدمدنظر قرار داشته‌باشد) و نصب‌آن در محلی قابل‌دید و رؤیت
- معرفی
فرد مبتلا به ناتوان ذهنی به افراد متخصص و ذیربط و ارائه کلیه اطلاعات
اولیه درباره وی در
خصوص آماده‌کردن و برنامه‌ریزی خدمات مورد نیاز وی - انتقال تمامی
اطلاعات مربوط به محل و موقعیت مکانی و نحوه دسترسی آسان به تسهیلات
موجود (این اطلاعات
می‌تواند بصورت نوشتاری در محل که قابل رؤیت باشد نصب گردد)
- اقدامات
لازم جهت قراردادن و یا آماده نمودن وسایل کمکی مورد نیاز (پزشکی، بهداشتی
و...) فرد مبتلا به
ناتوان ذهنی و در اختیار قراردادن آن جهت استفاده وی.
- گروه
امداد و یا افراد ذیربط در پناهگاه لازم است توصیه‌های پزشکی و یا بهداشتی
که از طرف خانواده در
خصوص چگونگی ارائه خدمات مورد نیاز فرد مبتلا به ناتوان ذهنی ارائه میگردد
را مدنظر قرار دهند.
- در
صورتی که فرد ناتوان ذهنی با معلولیتهای جانبی نیز مواجه است لازم است
در خصوص تأمین لوازم و وسایل
کمکی او اقدامات لازم معمول گردد.
- افراد
ذیربط و متخصص ضروری است افراد عادی حاضر در محل امن یا پناهگاه را با
شرایط و موقعیت فرد مبتلا
به ناتوان ذهنی و خانواده او (مشکلات مرتبط با نقایص وی) آشنا سازند.
- با
توجه به این که افراد ناتوان ذهنی ممکن است در ارتباط با محیط جدید و یا
افرادی که برای آنان شناخته
شده نیستند واکنش منفی نشان دهند لازم است شرایط ویژه آنان برای دیگران
تشریح گردیده و اقدامات
خاص در راستای آرام‌کردن وی معمول گردد.
و)
امداد رسانی به افراد سالمند
سالمندی
پدیده‌ای است که میتوان آن را مرحله‌ای از سیر طبیعی زندگی انسان محسوب
کرد و فرآیندی
است که برای تمامی افراد پیش آمده و گریزی از آن نیست. همان گونه که
انسان در تمامی مراحل عمر
خود نیازمند مراقبت‌های بهداشتی خاص است لذا در سالمندی نیز از این قاعده
مستثنی نیست. سالمندان
بعنوان گروهی از جامعه و خصوص? یک
گروه آسیب‌پذیر در هنگام بروز بلایای طبیعی باید مورد حمایت و مراقبت‌های خاص واقع گردند.
1 - آماده
نمودن سالمندان در رابطه با چگونگی برخورد منطقی و مقابله با بلایای طبیعی
- تمرینات
لازم را جهت استفاده از راههای خروجی ساختمان بصورت عادی و اضطراری انجام
دهد.
- وسایل
ضروری خود را در محلی مناسب و قابل دسترس قرار دهد
- وسایل
کمک کننده حرکتی خود را از قبیل عصا و سایر موارد مشابه همواره در محل امن
و قابل دسترس باشد
تا در صورت نیاز مورد استفاده قرار گیرد.
- لوازم
منزل به طریقی قرار گیرند که در هنگام خروج فرد سالمند از منزل موجب مسدود
شدن راههای
خروجی
نگردد.
- چنانچه‌امکان‌پذیر
است‌نسبت‌به تهیه یک دستگاه‌رادیو جیبی‌جهت‌شنیدن‌پیام‌های‌ضروری‌اقدام گردد.
- در
صورت‌امکان‌نسبت به‌تهیه یک دستگاه صندلی چرخدار سبک جهت خروج فردی از
پیشبینی گردد.
- در
صورتی که فردی لذا از نظر شنیداری و دیداری با مشکل مواجه است لازم است
وسایل مربوطه کمک شنیداری
را در محلی امن و قابل دسترس قرار دهد تا در صورت وقوع حادثه همراه خود از
محل سکونت خارج
نماید. پیشبینی لوازم جانبی این وسایل (باطری سمعک و...) نیز باید مدنظر
قرار گیرد.
- مشخصات
کامل فرد سالمند همراه با نوع بیماری و داروی مصرفی او (در صورت مصرف کردن
دارو) در کارتی
درج و در محلی قابل رؤیت قرار گیرد.
- در
صورتی که فرد سالمند به لحاظ عارضه و بیماری از داروی خاص استفاده می‌نماید
و یا دارای رژیم غذایی
خاص هست ضرورت دارد داروهای خود را در محلی قابل رؤیت قرار گیرد و گروه
امداد رسان را از نوع
بیماری، داروی مصرفی خود و سایر موارد آگاه سازد.
- به
پیام‌هایی که از طریق مسئولین مربوطه و یا گروههای امداد رسان جهت آگاه
کردن افراد پخش میگردد توجه
خاص نماید.
- هنگام
حمل و جابجاکردن فرد سالمند ضرورت دارد نکات ایمنی کاملا رعایت گردد.
- چنانچه
فرد سالمند با سایر اعضای خانواده خود زندگی میکند لازم است آموزشهای مورد
لزوم جهت مراقبت
از سالمند به اعضای خانواده نیز انتقال یابد.
2 - نحوه
امداد رسانی به افراد سالمند
- شناسایی
سریع و انتقال فرد سالمند از محل حادثه
- ایجاد
آرامش و رفع هرگونه اضطراب و نگرانی در فرد سالمند
- مشورت
کردن با فرد سالمند در خصوص یافتن وسایل ضروری او
- مطالعه‌دقیق‌کارت‌مشخصات(در
صورت‌بودن)و آگاهی‌یافتن‌از وضعیت‌عمومی‌و نکات‌ضروری‌فرد سالمند
- در
هنگام انتقال فرد سالمند از محل تمامی وسایل ضروری و مورد نیاز همراه وی
خارج گردد.
- هنگام
خروج فرد سالمند توسط گروه امداد رسان ضرورت دارد نکات ایمنی کاملا رعایت
گردد.
- به
هشدارها و سایر نکاتی که توسط فرد سالمند ارائه میگردد توجه خاص گردد
- معابر
خروجی ساختمان در صورت مسدود بودن جهت خروج فرد سالمند هموار گردد
- در
صورتی که فرد سالمند در نواحی بدن اظهار ناراحتی می‌نماید ابتدا تمام اعضای
بدن او بسرعت بازدید گردیده
و در صورت مشاهده و هرگونه آثار زخم و یا شکستگی اقدامات لازم در خصوص
پانسمان و یا پیشگیری
از تشدید آن معمول گردد.
- گروه
امداد رسان وظیفه دارد خصوصیات و ویژگی‌های فرد سالمند را برای افراد عادی
درون پناهگاه توضیح
داده و در صورت امکان از کمک آنان در خصوص مراقبت و نگهداری فرد سالمند
بهره‌مند گردد.
- قراردادن
وسایل مورد نیاز فرد سالمند در کنار او ضروری است.
- در
صورتی که سالمند از داروی خاصی استفاده می‌نماید و یا رژیم غذایی خاصی
دارد مراتب به اطلاع مسئولین
درون پناهگاه یا مرکز درمانی رسانده شود.
- ایجاد
آرامش و بهداشت روانی در فردی از هنگام امکان در محل پناهگاه و اقدامات
لازم در خصوص یافتن
بستگان وی
- تهیه
گزارش مختصر از وضعیت عمومی فرد سالمند و نیازهای ضروری او و انعکاس آن به
مسئولین پناهگاه
و یا مرکز درمانی.
ز)
امداد رسانی به بیماران روانی مزمن
یکی
دیگر از گروههای آسیب‌پذیر در هنگام وقوع بلایای طبیعی افراد مبتلا به بیمارهای
مزمن روانی می‌باشد
که ضرورت دارد در ارتباط یا مراقبت از این گروه و ارائه آموزشهای لازم
نیز اقدامات اساسی صورت
گیرد.
1 - آماده
نمودن بیماران روانی مزمن در ارتباط با چگونگی برخورد منطقی و مقابله با
بلایای طبیعی
در
خصوص برنامه‌ریزی آموزش جهت افراد روانی مزمن با توجه به این که این
گونه افراد به دلیل نوع بیماری
دارای خصوصیات و رفتارهای خاص بوده بنظر نمی‌رسد که در مقابل با بلایای
طبیعی و حوادث قادر به
بروز واکنش و عکس‌العمل مفید و موثر باشند لذا ضرورت دارد آموزشهای مورد نیاز
به خانواده آنان انتقال
یابد تا در صورت نیاز بتوانند اقدامات مربوطه جهت نجات و ممانعت از آسیب به
فردبیمارروانی انجام پذیرد.
براین اساس‌می‌توان‌موارد زیر را در خصوص‌آماده‌سازی‌وآگاه‌نمودن‌این‌گروه‌چنین
عنوان نمود:
- ارائه
آموزشهای مورد نیاز برای مقابله با بلایای طبیعی به خانواده فرد مبتلا به
بیماری روانی مزمن جهت اتخاذ
عکس‌العمل مناسب.
- تمرین
و اتخاذ روشهای مناسب جهت خروج فرد بیمار روانی از محل سکونت با مشارکت
اعضای خانواده - انتقال
اطلاعات و آموزشها توسط خانواده به بیماران روانی در حدی که برای آنان
قابل فهم و عمل باشد.
- آگاهی
یافتن از اماکن امن و محل پناهگاههای معرفی شود (نزدیکترین پناهگاه به
محل سکونت)
- ارائه
آموزشهای لازم در خصوص قراردادن صحیح وسایل زندگی در محلی که در زمان
روز حادثه منجر به مسدود
شدن راههای خروجی ساختمان نگردد.
- وسایل
ضروری و مورد نیاز فرد بیمار روانی در محلی امن و قابل رؤیت و دسترس باشد
- مشخصات
و خصوصیات کامل فرد بیمار روانی روی کارتی درج و در کنار وسایل مورد نیاز
وی قرار گیرد. این
مشخصات می‌تواند شامل (نام و نام خانوادگی، سن، جنس، نوع بیماری، مشکلات،
توصیه‌های بهداشتی
پزشکی و...) باشد.
- خانواده
باید بیاموزد که هنگام بروز بلایای طبیعی تمامی وسایل مورد نیاز فرد بیمار
روانی که از قبل در محلی
جمع آوری شده است را با خود از محل سکونت خارج نماید.
2 - نحوه
امداد رسانی به افراد مبتلا به بیماری روانی مزمن
- اقدامات
سریع و دقیق در خصوص یافتن محل فرد بیمار روانی در محل حادثه و اتخاذ
راهکارهای مناسب جهت
انتقال وی از محل با رعایت مسائل ایمنی
- با
توجه به این که فرد بیمار روانی امکان دارد در اثر حادثه از مناطق دیگر
بدن نیز دچار آسیب شده‌باشد، گروه
امداد لازم است جهت خروج او از محل تمامی موارد احتیاطی را رعایت نمایند (عدم
این نکات می‌تواند
منجر به ایجاد نواقص جسمی گردد)
- توصیه‌هایی
که از طرف خانواده و یا فرد بیمار روانی ارائه میگردد کاملا مدنظر گروههای
امداد قرار گیرد.
- تمامی
وسایل ضروری و مورد نیاز فرد مبتلا به بیماری روانی با وی از محل خارج
گردد
- اقدامات‌لازم‌در
خصوص‌انتقال‌سریع‌فرد بیمارروانی‌به‌محل‌امن و یا در صورت‌لزوم‌مرکزدرمانی‌انجام
گیرد.
- در
صورتی که فرد بیمار روانی از داروی خاصی استفاده می‌نماید مراتب ضمن درج
در گزارش به اطلاع مسئولین
پناهگاه و یا مراکز درمانی رسانده شود.
- گروه
امداد با توجه به خصوصیت خاصی که افراد بیمار روانی داشته و احتمال بروز
رفتارهای نامطلوب در آنها
دیده می‌شود لازم است وضعیت او را به اطلاع افراد عادی درون پناهگاه
برسانند.
- اقدامات
لازم جهت آماده نمودن و یا قراردادن کلیه وسایل کمکی و درمانی فرد بیمار
روانی ضروری است.
- گروههای
امداد و یا افراد ذیربط درون محل امن لازم است توصیه‌هایی که از طرف
خانواده و یا احتمالا فرد مبتلا
به بیماری روانی ارائه میگردد مورد نظر قرار دهند.
- با
توجه به این که حضور فرد مبتلا به بیماری روانی در محل جدید و قرارگرفتن
وی در این موقعیت در او ایجاد
تنش و یا بروز رفتارهای غیرمعمول می‌نماید لذا ضرورت دارد در خصوص ایجاد
آرامش در وی اقدام لازم
معمول گردد.
قسمت دوم
مدیریت و نحوه ارائه خدمات توانبخشی موردنیازبه افراد آسیب
دیده ناشی از بلایای طبیعی
یکی
از مهمترین و اصولی‌ترین راهکارها و اقدامات در اختیار داشتن برنامه‌ای منسجم
و روشن در ارتباط
با چگونگی برخورد منطقی با حوادث پیش بینی نشده (بالای طبیعی) و نظارت
کامل در خصوص مقابله
و آماده نمودن جامعه با این گونه حوادث است. بطور
کلی در راستای مدیریت نحوه ارائه خدمات توانبخشی به افراد آسیب دیده و
راهکارهای مقابله با این
گونه حوادث لازم است اهداف زیر مدنظر قرار گیرد.
اهداف
کلی
کاهش
و یا به حداقل رساندن معلولیت و ناتوانی‌های ناشی از بلایای طبیعی و ارائه
مطلوب خدمات مورد نیاز به
افراد آسیب دیده
اهداف اختصاصی
- تسهیل
در بازگشت پذیری سریع اوضاع به حالت اولیه و عادی و ارائه خدمات مطلوب
توانبخشی به معلولان
و ناتوانان پس از وقوع حادثه
- توجه
به تمامی جنبه‌های پیشگیری، کاهش معلولیت، مقابله با بحران، ارائه خدمات
توانبخشی و بازسازی امکانات
در مراحل مختلف.
-
قبل از وقوع بلایای طبیعی
- آموزش
به آحاد جامعه
- شناسایی
امکانات و تسهیلات موجود در اجتماع
- هماهنگی
و تبادل نظر با سازمانها و ارگانهای جامعه
- پیش‌بینی‌اولیه‌از
میزان‌آسیب‌وارد شده در جامعه و برنامه‌ریزی در خصوص نیازهای افراد آسیب‌دیده
- تدوین
و شناسایی و راهکارهای مناسب در خصوص اقدامات حمایتی از مناطق‌آسیب دیده
- شناسایی
و پیش بینی اماکن و پناهگاههای موجود جهت انتقال مجروحین و مصدومان
- جمع‌آوری
آمار دقیق‌معلولین‌و مشخصات کامل‌آنها جهت‌شناسایی‌به موقع‌وانتقال‌آنان‌از محل‌حادثه
-
پس از وقوع بلایای طبیعی
- ارزیابی
سریع و اولیه از میزان خسارات و ضایعات به افراد آسیب دیده.
- شناسایی
و بررسی تعداد افرادی که بر اثر حادثه دچار نقص یا معلولیت شده‌اند.
- اتخاذ
روشهای صحیح و مناسب جهت انتقال افراد به مناطق امن
- بررسی
اولیه از وضعیت معلولان در منطقه
- ارائه
خدمات مورد نیاز و ضروری به مصدومان و معلولان
پیش
بینی تشکیلات منظم
برای
نظارت و اجرایی دقیق عملیات امداد رسانی به مصدومان و مجروحین حوادث ایجاب
می‌نماید تشکیلاتی
ایجاد و براساس شرح وظایف تعیین شده اقدامات لازم را معمول نماید این
تشکیلات می‌تواند بصورت
کمیته نظارت بر اجرای عملیات طراحی گردد.
اعضای
کمیته نظارت بر اجرای عملیات
این
کمیته که ریاست آن بعهده سازمان بهزیستی کشور خواهد بود متشکل از
نمایندگان سازمانهایی چون
- وزارت
کشور
- وزارت
بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
- سازمان
هلال احمر
- بسیار
امور جانبازان
- کمیته
امداد حضرت امام (ره)
- سازمان
آموزش و پرورش استثنایی کشور
- صدا
و سیما
- سایر
ارگانهای مرتبط با موضوع
می‌باشد
و مسئولیت توزیع برنامه‌ها و روشهایی متناسب اجرائی و همچنین نظارت بر روند
ارائه خدمات را در
سطوح پائین‌تر را خواهد داشت. مواردی که می‌تواند توسط این کمیته مورد بررسی
و نظارت قرار گیرد عبارت
است از:
- تعیین
محل امن برای تجمع اعضای کمیته و تبادل نظر در راستای انجام وظایف محوله
- پیش
بینی و تدارک تجهیزات و وسایل مورد نیاز رده‌های پایین‌تر عملیاتی
- جمع
آوری اطلاعات مورد نیاز در خصوص منطقه تحت پوشش شامل:
-
مسائل جمعیت شناسی
-
موقعیت جغرافیائی
-
امکانات موجود محلی
- دریافت
فرامین و دستورات از سطوح بالاتر و انعکاس آن به رده‌های پایین
وظایف
کمیته نظارت بر اجرای عملیات
کمیته
نظارت بر اجرای عملیات می‌تواند بصورت تیم‌های خاص تقسیم‌بندی و وظایف
محوله توسط آنها اجرا
شود.
- تدارکات - آمار اطلاعات - آموزش
- تجهیزات - پژوهش - بهداشت
روانی
- ترابری - پایش - توانبخشی
- ارتباطات - ارتباطات
بین بخشی - ارزیابی
توانبخشی
- ارجاع
به مراکز ذیربط
-
تیم پشتیبانی
این
تیم را افرادی تشکیل می‌دهند که وظیفه اصلی آنها پشتیبانی و حمایت از سایر
تیم‌ها بوده تا ضمن فراهم
نمودن تسهیلات لازم بستر مناسب را جهت ارائه خدمات مطلوب به افراد آسیب
دیده مهیا گردد. ضرورت
دارد اعضای تیم پشتیبانی با وضعیت منطقه آشنایی کامل داشته و با داشتن
توانایی و کارآمد بودن تجربه
لازم را نیز در این زمینه دارا باشند.
بدیهی
است آشنا بودن با وضعیت منطقه و خصوصیات اجتماعی آن و همچنین داشتن تجربه
و تخصص لازم
از عوامل اساسی و مهم در پیشبرد اهداف این تیم می‌باشد.
-
تیم‌های ارزیابی
این
تیم از افرادی تشکیل میگردد که آموزشهای لازم را در این زمینه دریافت
کرده‌اند و وظیفه اصلی این
تیم بازدید و ارزیابی سریع از محل آسیب دیده و بررسی میزان ضایعات و
خسارات وارده و خدمات مورد
نیاز به جامعه خواهد بود.
- خصوصیات تیم
ارزیابی
- آشنا
بودن با وضعیت منطقه و خصوصیات جمعیتی آن شامل (زبان، عقاید، آداب و رسوم
و...)
- داشتن
تجربه و تخصص نسبی با خصوصیات معلولان و مسائل مرتبط با توانبخشی.
- برخورداری
از خصوصیات شخصی مانند صبر، آرامش، اعتماد نفس، سلامت جسم و روان، توانایی
و کارآمد
بودن در انجام امور محوله.
- داشتن
مهارت‌های کافی در خصوصی تجزیه و تحلیل اوضاع و تشخیص موقعیت‌ها و اتخاذ
روشهای مناسب
ارائه خدمات مورد نظر...
- وظایف تیم ارزیابی
- تعیین
محل امن جهت تجمع اعضای تیم و تبادل نظر برای انجام امور محوله
- پیشبینی
و تدارک تجهیزات و وسایل مورد نیاز اعضای تیم.
- آگاهی
داشتن از خصوصیات و مشخصات کامل منطقه تحت پوشش شامل
-
اطلاعات جمعیت شناسی (تعداد جمعیت تحت پوشش، توزیع سنی، توزیع جنسی،
خصوصیات اجتماعی،
فرهنگی و ...)
-
اطلاعات مربوط به معلولان (تعداد معلولان منطقه، توزیع سنی آنها، نوع
معلولیت، نیازها، آدرس کامل
محل سکونت آنها و ...)
-
خصوصیات جغرافیائی و نقشه‌های ترددی منطقه
-
داشتن آگاهی از مناطق امن، مراکز درمانی سیار و ...
-
آگاهی داشتن از منابع و امکانات محلی که بتواند تیم‌های ارزیاب را در
مواقع لزوم یاری نماید.
-
هماهنگی و تبادل اطلاعات با ارگانها و نهادهای موجود در منطقه تحت پوشش
-
انعکاس اطلاعات به مقامات بالاتر
بطور
کامل وظیفه تشکیلات ایجاد شده (ستاد برنامه‌ریزی و سازماندهی عملیات، کمیته
نظارت بر اجرای عملیات
و نیم ارزیابی) را میتوان حول محورهای زیر تقسیم‌بندی کرد:
قبل
از وقوع بحران
- تهیه
برنامه‌های مدیریتی و اجرائی در هنگام بحرانی بودن وضعیت
- تهیه
روشهای اجرائی وضعیت اضطراری در سطوح مختلف
- توزیع
برنامه‌ها و روشهای اجرائی در بین سطوح مختلف
- طراحی
دوره‌های آموزشی مورد لزوم با هدف آگاه‌سازی جامعه (افراد عادی و معلولان)
- پیشبینی
بودجه مربوط به اجرای عملیات
- مشخص
کردن اماکن امن و پناهگاههای مورد نیاز
- هماهنگی
و ارتباط بین بخشی با سایر ارگانها
بعد
از وقوع بحران
- اعلام
آماده‌باش کامل به عوامل اجرائی
- نظارت
مستمر و کامل بر حضور نیروهای اجرائی در منطقه
- برنامه‌ریزی
در راستای ارزیابی کامل میزان بحران و اتخاذ راهکارهای مناسب ارائه خدمات
- ایجاد
جلسات مستمر روزانه و بررسی کامل وضعیت
- ارتباط
مستمر با کلیه واحدهای اجرائی و جمع آوری اطلاعات مورد نیاز
- ارزیابی
اطلاعات بدست آمده و انعکاس آن به مقامات بالاتر
- شناسایی
محل زندگی معلولان و راهکارهای مناسب انتقال سریع آنان به مناطق امن.
- هدایت
کردن نیروهای اجرائی و امداد رسان با توجه به اطلاعات دریافتی
- ایجاد هماهنگی در نحوه ارائه خدمات
در منطقه با هدف:
-
کنترل چگونگی ارائه خدمات به معلولان
-
نظارت بر وضعیت تغذیه معلولان
-
نظارت بر روند ارائه خدمات درمانی و بهداشتی و وسایل کمک‌توانبخشی
-
نظارت بر روند ارائه خدمات توانبخشی به معلولان
-
ایجاد بهداشت روانی در بین معلولان و خانواده‌ای آنان
-
ارزیابی و کنترل شرایط معلولان
-
اتخاذ روشهای مناسب جهت ممانعت از تشدید معلولیت
-
اتخاذ روشهای مناسب جهت جلوگیری از ایجاد نقص و معلولیت
-
نظارت بر تهیه و توزیع تجهیزات و وسایل کمک توانبخشی به معلولان
-
ایجاد هماهنگی بین بخشی و درون بخشی در جهت ارائه خدمات
-
انتقال اخبار و اطلاعات بصورت مستمر به مراجع بالاتر
-
کنترل‌دقیق آمار معلولان در مناطق امن واقدامات‌مناسب‌جهت‌شناسایی‌بموقع‌معلولین‌در
منطقه
پس
از بازگشت آرامش و عادی شدن نسبی اوضاع
- ارزیابی
کلی خدمات ارائه شده به معلولان براساس اطلاعات قبلی
- بازسازی
و آماده نمودن روند ارائه خدمات توانبخشی به سطح قبل از بحران
- جمع‌آوری
اطلاعات لازم در خصوص تعداد معلولان (کسانی که قبل از وقوع معلول بوده‌اند
و افرادی که پس
از وقوع حادثه دچار معلولیت و ناتوانی شده‌اند)
-
تیم تخصصی
اعضای
این تیم در حقیقت از اصلی‌ترین رده کمیته اجرای عملیات محسوب می‌گردند و
وظیفه اساسی و مهم
آنها مرتبط با ارزیابی تخصصی و تشخیص نیازهای توانبخشی افراد آسیب دیده است.
اهتمام و کوشش
این گروه در راستای ارائه خدمات سریع و بموقع ارجاع افراد آسیب دیده به
مراکز درمانی تخصصی می‌تواند
نقش اساسی در زمینه پیشگیری از وقوع معلولیت و ناتوانی را در افراد آسیب‌دیده
ایفا نماید.
بدیهی
است آشنا بودن با وضعیت منطقه و خصوصیات اجتماعی آن و همچنین داشتن تجربه
و تخصص لازم
از عوامل اساسی و مهم در پیشبرد اهداف این تیم می‌باشد.